Trang:Viet Nam Su Luoc 1.djvu/140

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Bước tới điều hướng Bước tới tìm kiếm
Trang này đã được phê chuẩn.
128 — VIỆT - NAM SỬ - LƯỢC
 

Quân Mông-cổ tuy thua phải rút về, nhưng chẳng bao lâu vua Mông-cổ dứt được nhà Tống, lấy được nước Tàu, rồi có ý muốn bắt vua nước Nam ta sang chầu ở Bắc-kinh, bởi vậy lại sai sứ sang đòi lệ cống. Vua Thái-tông sai Lê phụ Trần 黎 輔 陳 sang sứ xin cứ ba năm sang cống một lần.

Mùa xuân năm mậu-ngọ (1258), Thái-tông nhường ngôi cho Thái-tử là Trần Hoảng 陳 晃, để dạy-bảo mọi việc về cách trị nước, và để phòng ngày sau anh em không tranh nhau.

Triều-đình tôn Thái-tông lên làm Thái-thượng-hoàng 太 上 皇 để cùng coi việc nước.

Thái-tông trị-vì được 33 năm, làm Thái-thượng-hoàng được 19 năm thì mất, thọ 60 tuổi.


II. TRẦN THÁNH-TÔNG (1258-1278)

Niên-hiệu: Thiệu-long 紹 隆 (1258-1272)
Bảo-phù 寶 符 (1273-1278)

1. VIỆC CHÍNH-TRỊ. Thái-tử Hoảng 晃 lên ngôi, tức là vua Thánh-tông 聖 宗, đổi niên-hiệu là Thiệu-long 紹 隆.

Thánh-tông là ông vua nhân-từ trung-hậu ở với anh em họ hàng rất là tử-tế. Thường hay nói rằng: « Thiên-hạ là của ông cha để lại, nên để cho anh em cùng hưởng phú-quí chung ». Rồi cho các hoàng-thân vào nội điện, cùng ăn một mâm, nằm một giường, thật là thân-ái, chỉ có lúc nào ra việc công, hoặc buổi chầu, thì mới phân thứ-tự theo lễ-phép mà thôi.

Còn việc nước thì thật ngài có lòng lo giữ cho dân được yên trị. Trong 21 năm, ngài làm vua không có giặc-giã gì cả. Việc học-hành cũng mở-mang thêm: cho Hoàng-đệ Trần ích Tắc 陳 益 稷 là một người hay chữ trong nước lúc ấy, mở học-đường để những người văn-sĩ học-tập. Danh nho Mạc đỉnh Chi 莫 挺 之 cũng học ở trường ấy ra.

Đời bấy giờ Lê văn Hưu 黎 文 休 làm xong bộ Đại-Việt sử 大 越 史 thành 30 quyển, chép từ Triệu Võ-vương đến Lý