Bước tới nội dung

Biên dịch:Minh thực lục/Thành tổ văn hoàng đế thực lục/Quyển 0168

Thêm liên kết
Văn thư lưu trữ mở Wikisource
←Quyển 0121
Thành tổ văn hoàng đế thực lục (Chu Đệ)  (nhà Minh) , do Wikisource dịch từ tiếng Trung Quốc
Quyển 168-227 Vĩnh Lạc năm thứ 13-18
Quyển 228→

Sử ／Biên niên ／Minh thực lục ／Thái tông ／Quyển 196 Vĩnh Lạc năm 16 tháng 1 ／ ngày 3 (P.2054) (năm 1418 dương lịch)

[sửa]

Ngày Giáp Dần[1], tổng binh Giao Chỉ là Phong Thành hầu Lý Bân (李彬) tâu rằng: thổ quan tuần kiểm huyện Nga Lạc (俄樂縣), phủ Thanh Hóa (清化府), tên là Lê Lợi (黎利) làm phản. Triều đình sai Đô đốc Chu Quảng (朱廣) và những người khác đi đánh dẹp.

Lê Lợi vốn từ đầu theo Trần Quý Khoáng (陳季擴)[2] làm phản, được phong làm “ngụy Kim Ngô tướng quân”, sau đó giả vờ quy hàng, được bổ làm tuần kiểm, nhưng trong lòng vẫn ôm lòng phản trắc. Đến lúc này, hắn tự xưng là “Bình Định vương” (平定王), lấy em là Lê Thạch (黎石) làm “ngụy tướng quốc”, đổi Đoạn Mãng (段莽) làm “ngụy đô đốc”, tập hợp bọn giặc như Phạm Liễu (范柳), Phạm Yến (范晏) và những kẻ khác, thả quân cướp bóc.

Quân của Chu Quảng đến, chém hơn 60 thủ cấp, bắt sống hơn 100 người, trong đó có Phạm Yến. Lê Lợi trốn thoát. Lý Bân tâu xin xử trảm Phạm Yến và những kẻ bị bắt tại Giao Chỉ để răn đe, triều đình chuẩn theo.

Sử ／Biên niên ／Minh thực lục ／Thái tông ／Quyển 212 Vĩnh Lạc năm 17 tháng 5 ／ ngày 2 (P.2137) (năm 1419 dương lịch)

[sửa]

Tổng binh Giao Chỉ là Phong Nông Thành hầu Lý Bân (李彬) tâu rằng: Tên giặc đầu sỏ Lê Lợi (黎利) chiếm giữ Khả Lam Sách (可藍冊) (Minh sử phần An Nam truyện chép “sách 冊” là “bảo 堡”, Thành Tổ kỷ chép “sách 柵”). Triều đình sai Đô đốc đồng tri Phương Chính (方政), Đô chỉ huy Sư Hựu (師祐) và những người khác dẫn quân đi đánh bắt, bắt được các ngụy cấm vệ tướng quân như Nguyễn Cá Lập (阮箇立) và những người khác. Bọn chúng trốn sang Lào (老撾), nên để lại Đô chỉ huy Hoàng Thành (黃成) trấn giữ Khả Lam Bảo, còn Phương Chính và Chu Quảng (朱廣) thì trở về Giao Chỉ.

Lê Lợi lại xuất hiện làm giặc, giết tuần kiểm Vương Cục (王局) và Lương Hưởng (梁珦), rồi bỏ trốn. Hoàng Thành dẫn quân truy kích, bọn giặc đều bị đánh bại. Nhưng do trời nóng, mưa lớn, nước lũ dâng, khí độc nổi lên, nên xin đợi đến mùa thu mới tiến quân, triều đình chuẩn theo.

Sử ／Biên niên ／Minh thực lục ／Thái tông ／Quyển 215 Vĩnh Lạc năm 17 tháng 8 ／ ngày 10 (P.2151) (năm 1419 dương lịch)

[sửa]

Giặc ở Giao Chỉ 清化 (Thanh Hóa) do thủ lĩnh 黎利 (Lê Lợi) cầm đầu, đem quân cướp 磊江 (Lễ Giang), đô chỉ huy 黃誠 (Hoàng Thành) cùng những người khác đánh dẹp, giặc thua lại trốn vào 老撾 (Lào).

Sử ／Biên niên ／Minh thực lục ／Thái tông ／Quyển 225 Vĩnh Lạc năm 18 tháng 1 ／ ngày 2 (P.2185) (năm 1420 dương lịch)

[sửa]

Ngày Quý Mão ban yến cho sứ thần các nơi như 八答黑商 (Bát Đáp Hắc Thương), trong đó có 滿剌馬黑麻 (Mãn Lạt Mã Hắc Ma).

Giặc ở Giao Chỉ là 艮師 (Cấn Sư), 魯范公 (Lỗ Phạm Công) và những kẻ khác tụ tập làm loạn, tổng binh官 李彬 (Lý Bân) đuổi đến 石室縣 (huyện Thạch Thất) giao chiến, Cấn Sư thua chạy, chém được tên giả mạo 翊衛將軍 (Dực Vệ Tướng Quân) là Cấn, bắt hơn 150 người. Khi đó Phạm Công đang ở 威蠻州 (Uy Man Châu), nghe tin liền đem quân chạy đến 快州 (Khoái Châu).

Đô chỉ huy Giao Chỉ 孫霖 (Tôn Lâm) cũng phá giặc ở 嘉林州 (Gia Lâm Châu), 善才縣 (huyện Thiện Tài), giết tướng giặc 范沉 (Phạm Trầm) cùng những kẻ khác, bắt sống thủ lĩnh giặc 黎行 (Lê Hành).

Giặc 清化 (Thanh Hóa) là 黎利 (Lê Lợi) tụ tập quân lập trại ở 磊江 (Lễ Giang), đô chỉ huy 徐謜 (Từ Nghiệm) đem quân đánh phá, Lê Lợi thua chạy.

Sử ／Biên niên ／Minh thực lục ／Thái tông ／Quyển 225 Vĩnh Lạc năm 18 tháng 5 ／ ngày 8 (P.2211) (năm 1420 dương lịch)

[sửa]

Ngày Đinh Sửu, vua ban dụ cho tổng binh Giao Chỉ 豐城侯 李彬 (Phong Thành hầu Lý Bân) rằng: giặc phản loạn 潘遼 (Phan Liêu), 黎利 (Lê Lợi), 車三 (Xa Tam), 農文歷 (Nông Văn Lịch) đến nay vẫn chưa bắt được, chưa rõ khi nào binh lính được nghỉ, dân chúng được yên. Nên ngày đêm tận tâm, mở rộng kế sách, sớm tiêu diệt giặc này để không phụ sự ủy thác của trẫm.

Vua xử phạt yêu phụ 唐賽兒 (Đường Thắng Nhi) vì tụng kinh xúi giục gây loạn, rồi ra lệnh xử lý.

Sử ／Biên niên ／Minh thực lục ／Thái tông ／Quyển 225 Vĩnh Lạc năm 18 tháng 5 ／ ngày 23 (P.2213) (năm 1420 dương lịch)

[sửa]

Ngày Canh Dần, Hữu tham chính Giao Chỉ là Bảo 保 (侯) dẫn dân binh chống giặc, tử trận. Tả tham chính Phùng Quý 馮貴 cũng tử trận khi đánh giặc.

Bảo là người 真定贊皇 (Chân Định, Tán Hoàng), xuất thân từ Quốc tử sinh, từng làm tri huyện 襄城 (Hương Thành), 贛榆 (Cám Du), 博興 (Bác Hưng), có chính tích tốt. Khi mới thiết lập các huyện ở Giao Chỉ, chọn người cai trị, Bảo được thăng làm tri phủ Giao州府 (Giao Châu phủ), rồi thăng làm Hữu tham chính Giao Chỉ.

Khi giặc 黄江 (Hoàng Giang) là 黎利 (Lê Lợi) cướp phá các huyện, Bảo dẫn dân binh xây đồn lũy ở nơi hiểm yếu để chống giữ. Giặc đến đánh, Bảo giao chiến không thắng, tử trận.

Quý là người 武陵 (Vũ Lăng), Hồ Quảng, đỗ tiến sĩ, làm quan ở binh khoa, theo Anh quốc công 張輔 (Trương Phụ) chinh phạt Giao Chỉ, làm tổng binh督餉 (đốc hưởng), tận lực lao khổ, về triều tâu việc được vua hài lòng, được thăng làm Hữu tham nghị Giao Chỉ, trông coi mỏ vàng bạc, rồi thăng làm Tả tham chính.

Ông giỏi vỗ về dân lưu tán, nhiều người quy phục, có hơn 2,000 quân bản thổ, đều dũng cảm thiện chiến, mỗi lần xuất quân đánh giặc đều lập công. Sau bị trung quan 馬麒 (Mã Kỳ) và những người khác ghen ghét, tước hết quân bản thổ. Khi 黎利 (Lê Lợi) phản loạn, thế lực mạnh, Quý chỉ dẫn vài trăm quân yếu chống giặc, quân ít giặc đông, Quý chiến đấu đến chết.

Bảo làm chính thanh liêm khoan hậu, Quý có tài lược, cái chết của hai người khiến ai cũng tiếc thương.

   


Chú thích

  1. ▲ Ngày Giáp Dần tháng Giáp Dần năm Mậu Tuất, Ngày Dương lịch: 08-02-1418
  2. ▲ Trùng Quang Đế, Trần Quý Khuếch, Trần Quý Khoách

Nguồn bổ sung:

Lấy từ “https://vi.wikisource.org/w/index.php?title=Biên_dịch:Minh_thực_lục/Thành_tổ_văn_hoàng_đế_thực_lục/Quyển_0168&oldid=196369”