Luân lý giáo khoa thư - Lớp Sơ đẳng/I/48
48. — Cách bố-thí phải thế nào?
Sự bố-thí cốt ở cái lòng lành của mình, muốn cứu giúp những kẻ đói khát khổ-sở. Lắm lúc chính sự cứu giúp của mình không được bao nhiêu, nhưng không cứ phải cho nhiều tiền nhiều của mới là bố-thí, một lời nói an-ủi làm cho người ta đỡ được một phần chua xót, cũng đã quí lắm rồi. Vì ta đem tiền bạc cho một người nghèo khổ, mà lại hất-hủi, mắng-mỏ, làm cho người ta tủi nhục, thì còn gì là sự bố-thí nữa? Tục-ngữ tây có câu rằng: « Cách cho hơn của đem cho. »
Ta phải biết rằng khi ta cầm đồng tiền đồng bạc mà cho ai, người ta phải ngửa tay ra lấy, đã là cực-khổ lắm rồi. Bởi thế cho nên có nhiều người đành chịu chết còn hơn là đi ăn-mày ăn-xin. Vậy nên khi ta có cứu giúp ai, ta phải giữ ý-tứ, đừng để cho người ta cực-khổ về điều đó.
Tiểu dẫn. — Giúp bạn.
Bình là người buôn bán giàu-có. Một hôm[1], được tin người
bạn cũ là Dân mắc nợ, không trả được, sắp phải bắt. Anh muốn
Anh Dần nhận măng-đa.
giúp, nhưng biết bạn xưa nay là người khí-khái, nếu ra mặt giúp,
thì sợ bạn không chịu nhận. Anh mới hỏi dò xem món nợ là bao
nhiêu, rồi đi mua măng-đa, gửi đủ số tiền ấy cho bạn, mà không cho bạn biết tên mình. Anh Dân, nhờ có món tiền ấy mà khỏi
phải bắt, nhưng vẫn ân hận không biết ai đã giúp mình. Còn
anh Bình, thường vẫn đi lại chuyện-trò với anh Dân, mà không
hề nói gì đến việc mình đã giúp anh sốt.
Giải nghĩa. — Khí-khái = tính không muốn lụy ai. — Măng-đa = tiếng Pháp mandat, giấy lĩnh bạc ở nhà Dây-thép.
Câu hỏi. — Sự bố thí cốt ở cái gì? — Câu phương-ngôn tây nói thế nào? — Nghĩa câu ấy là thế nào? — Anh Dân, vì không trả được nợ, sắp phải làm sao? — Bình làm gì để giúp bạn?
Cách-ngôn. — Của ít lòng nhiều.
- ▲ bữa kia