Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca/Cuốn thứ nhì/Thơ bát cú dĩ hạ
Thơ bác cú dỉ hạ
Diễn ca mấy lúc nhọc công dòm, Một cuộc ra tài tiếng nức om.
Lượm lặt tích xưa chưn rểu rểu, Kể bày chuyện cũ mắt lom lom.
Câu dài câu vắng hàng đen hắc, Khuyên dọc khuyên ngang nét đỏ lòm.
Sách kiệp Mã-Thiên ghi chép sữ, Nam-kỳ nhơn vật trước sau gom.
Chứa học lâu nay tuổi ướm già, Vưng làm sáu tỉnh sách nôm ta.
Đã trang phong tục riêng từ hạt, Lại sắp danh gia đủ mọi nhà.
Lượm lặc gương xưa trưng đặng rỏ, Góp thâu chuyện mới nói cho ra.
Muộn nhờ văn vận khuê tinh ứng, In để ngàn thu một bỗng ca.
Sáu tỉnh nghe ra vịnh đã cùng, Từ đây thêm rạng vẻ non sông.
Xuống tay khó tặng thơ Hoàng-phủ, Trước mắt từng xem phú Thái-xung.
Không mực khá thoa rồng đỏ mủi, Có son khôn tĩa quạ đen lông.
Xưa nay có xạ thời thơm đặng, Lựa phải cầu ai dậy gió đông.
Miệng thêu lòng gấm phẫm xuê xang, Phong tục Nam-kỳ diễn vẻ vang.
Nữa vách giang sang lòa đuốt ngọc, Sáu thành cảnh vật chói lời vàng.
Châu cơ trong cuộc rành rành chữ, Tinh đẫu bên hông sắp sắp hàng.
Vạch núi thầm khen thần cự tý, So tài thước ngọc đã nên trang.
Sự tích Nam-kỳ kể vang thiên, Diển ra phong tục rất nên siêng.
Văn tươi chi kém vàng cao giá, Vận thuộc dường như chuổi xỏ liền.
Non nước ngàn trùng thâu dưới bút, Cỏi bờ muôn dặm tóm trong nghiêng.
Dở hay còn có người trên luận, Học lực thế nầy chắc gặp duyên.
Đã từng lưu lạt bước quen chơi, Thú vị giang hồ trải mọi nơi.
Chỉ vẻ nhơn tình trong sáu tỉnh, Hỏi hang phong tục chuyện đương đời.
Dĩa nghiêng mài đủ màu non nước,Ngòi bút thêu nên cuộc đất trời.
Đèn sách mười năm công chẳng phụ, Ngàn thu danh giá tiếng thơm rơi.
Dinh huờn đứng giữa một anh ta, Ngâm vịnh Nam-châu tiếng ngợi đà.
Tích trước ngàn năm lòng chứa gấm, Cảnh trong sáu tỉnh miệng thêu hoa
Lên dây họ Mả kiên tay thợ, Xuống bút thầy Ban chạy mặt già.
Cái nợ thơ đăng rày phỉ hẹn, Trời xanh đâu có phụ con nhà.
Củng cho rằng trí hay bày đặt, Lục tỉnh chuyện xưa đi lượm lặc.
Tục ngữ quen dùng đọc dể nghe, Quấc-âm khéo lựa coi không mắt.
Ngồi không nói pháo gẩm nhiều tay, Ra sức nưng xe xem ít mặt.
Đồng đạo thương nhau mới phải là, Dở hay xin chớ tiếng khoan nhặc.
Địa dư khúc diển vận du dương, Nhơn vật Nam-châu thấy chán chường.
Sáu tám giọng ca thi thể cách, Trăm ngàn câu vịnh điệu từ chương.
Thanh tân tuấn dật bì ông Lý, Cẩm tú anh ba sánh họ Vương.
Dâu biển trải bao dời đỗi cuộc, Hảy còn đồ sộ việc phong-cương.
Đất thì tục người thì quê, Sáu tỉnh non sông rất bộn bề.
Cao thẳm ngàn trùng ngời mắc đuốt, Xưa nay trăm chuyện nhẹ tay đề.
Giày công đương giỏ đêm nuôi đốm, Có phận quạnh phòng lữa nhán lê.
Muôn nước đều riêng trong một thói, Người siêng đọc sách lộc ê hề.
Trần-thinh-Dự kĩnh tặng.
Tùy thời phải dụng chữ nôm-na, Phong tục Nam-kỳ khéo diển ca.
Bút ngọc vẻ vời câu sáu tám, Lời vàng trao chuốc đạo năm ba.
Sách xưa chán để gương hưng phế, Truyện mới riêng phân lẻ chánh tà.
Lòng gấm miệng thêu đà phải mặt, Ích đời ai chẳng muốn ngâm nga.
Khen bấy nhơn tài chẳng lẩn kiêu, Nam-châu phong tục diển nên đều.
Kinh thần mỗi vận vàng vàng thếp, Thổ phụng từ câu gấm gấm thêu.
Bờ cỏi rảo xem hay đáng mấy, Non sông thầm nhớ biết bao nhiêu.
Ngàn thu sữ sách công mường tượng, Gương để đời sau cũng tạt biêu.
Lục bát nôm na giọng mặng mòi, Nam-kỳ phong hóa để người coi.
Núi sông góp lại thơ ngàn lá, Bờ cỏi thêu nên bút một ngòi.
Tích trước nhờ thầy ra trí sáng, Đời sau lấy đó tạc gương soi.
Giang-hồ mà chí trên lang miểu, Nào khách cân đai cỏi ngựa voi.
Công phu diển dịch rất nên chuyên, Cẫm tú từ câu sắp đặt liền.
Dân quấc sáu châu trang mặc giấy, Giang-sang ngàn cụm tóm lòng nghiêng.
Chép ghi Sữ-mã noi đường thẳng, Lượm lạc Kinh-lân dỏi dấu truyền.
Có xạ há trông ai dậy gió, Đôi tròng xanh trắng thích tình khuyên.
Vỉnh-long, Bình-long, Phó-tổng,
Nhả ngọc phung châu giọng nhủn nha, Nam-kỳ phong tục diển lời ca.
Nước non một giãi chia từ chổ, Nhơn vật trăm năm kể chuyện ra.
Gió phất đầu thềm xao sắt mực, Tuyết phê trên án trổ màu hoa.
Ngàn vàng khôn chuộc Tương-như phú, Tiếng để bi-chừ cỏi Việt ta.
