Trang:Đại Nam quấc âm tự vị 1.pdf/281

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.
268
ĐĂNG

thí cho giặc giết, làm cho giặc mổi me, mà lây thắng(Thường dùng những tử tù, tội nặng)


Đàngn. (Đường) Vật nấu bằng nước mía hoặc bằng nước cây trái gì ngọt khác.
 ― phèn. Đường làm ra từ miếng trắng giống như cục phèn
 ― cát. Đường có hột như hột cát
 ― phổi. Đường trở bằng tràng gà, xốp mình như lá phổi
 ― hạ. Đường đen, đường tự nhiên
 ― cái. Đường đen đặc đổ ra từ tâm
 ― tâng. id
 ― con. Con đường phèn, hay là đường phèn vụn
 ― non. Đường nâu chưa tới, hãy còn lỏng mà dẻo
 ― Thao lao. Đường táng xứ Thao-lao, (phủ Phước-tuy)
 ― khay. Đường trắng đổ khuôn vuông vức giống cái khay, lấy đó mà đặt tên
 Lò ―. Chỗ nấu đường
 Đạp ―. Cuộc dùng ống trục đôi mà cán cây mía cho ra nước chè
 Thắng ―. Bỏ đường cái vào nước lã mà nấu cho chảy ra
 Xén ―. Dụng tròng trắng trấng gà bỏ vào nước đường đương nấu mà gạn cho sạch đất, cho trắng nước đường
 Trở ―. Lấy thứ đường nọ mà làm ra đường khác trong sạch hơn, như là trở đường phổi thì là lấy đường cát thắng lại bỏ tròng trắng trấng gà mà làm ra


Đàngc. Con chấu.
 ― lang. Châu chấu
 |  螂 捕 蟬  ― lang bộ thuyền. Châu chấu bắt ve veNghĩa là tham mà không nghĩ hậu; số là châu chấu ham chụp con ve là loài yếu đuối, chẳng dè đàng sau có chim huình tước chụp mà bắt cả đôi
 |  臂 當 車  ― tí đương xa. Cảnh châu chống xe: Chẳng lường sức mình


Đảngc. Phe, bọn, những người theo một phía.
 Phe ―. id
 Đồ ―. id
 Bè ―. id
 ― tỏa. id
 Gian ―. Người gian ác, bọn gian ác
 Ngụy ― hoặc ― ngụy. Bọn làm loạn, làm giặc
 Tụ ―. Hiệp bọn, qui rủ nhau mà làm dữ
 ― dữ. id
 ― ăn cướp. Bọn ăn cướp, kẻ cướp
 Hương ―. Xóm giềng đông, chừng 500 nóc nhà
鄉  |  莫 如 齒  Hương ― mạc như xỉ. Chôn hương đảng chẳng gì trọng hơn tuổi, nghĩa là phải trọng kẻ tuổi tác
 ― sâm. Loại rễ thuốc


Đảngc. .
 Phóng ―. Buông lung, không thìn tính nết
 Chơi. -Buông lung trong sự chơi bời, như không tiếc tiền bạc vv


Đăngc. Lên; đem vào.
 ― khoa. Đi thi
 |  仕  ― sĩ. Đi làm quan, vào hàng
 ― đàn. (Coi chữ đàn)
 ― nạp. Đem tới mà nạp, như nạp thuế
 ― thuế. Nạp thuế
 ― tiền chứng. Nạp tiền chứng
 ― bộ. Đem vào bộ; trục dân ngoài
 Tiên ―. Nạp trước
 ― lâm. Lên rừng, đi rừng, cuộc đi làm cây gỗ
 Tiểu ― khoa. Lễ hỏi đối với đại đăng khoa là lễ cưới


Đăngc. Đèn.
 Bá ―. Đèn trăm ngọn hoặc nhiều ngọn
 Song ―. Đèn hai ngọn
 Khai ―. Thắp đènTiếng nói riêng các người bán thuốc nha phiến, chỉ nghĩa là có đèn hút
 Nhiên ―. Thắp đèn
 Điểm ―. id