Làm tự-vị này, sơ tâm ta muốn cho có tiếng Langsa. Hồi mới khởi công, có nhiều quan Tây giùm giúp, sau các ông ấy có việc phải thuyên đi Bắc-kỳ, bỏ có một mình ta, lúng túng, phải bỏ phần dịch tiếng Langsa. Nhưng vậy nhơn khi rổi rảnh, ta cứ việc làm theo tiếng ta, chữ ta, viết đi chép lại, ngày đêm khó nhọc, hơn bốn năm trời mới thành công việc, mà cũng áy náy vì còn thiếu tiếng Langsa. Năm nay có quan tham tán cho quan toàn quiền là ông Landes trở về Gia-định, người cũng có giúp ta năm trước cùng bày cách cuộc cho ta phải làm tự-vị thể nào, xem công việc ta làm thì người cho là công việc rất lớn, nếu có dịch ra tiếng Langsa thì lại thêm bề bộn ; vã trong sự dịch ấy cũng phải tìm người, mà lại phải dụng công cho tới năm ba năm nữa, người bàn với ta rằng: « Tự-vị nước nào làm theo nước ấy, chẳng phải dịch tiếng Langsa làm chi, vã xưa nay trong nước Anam chưa hề có Tự-vị tiếng riêng, cứ việc in tiếng ta, chữ ta như tự-vị Trung-quấc, thì cũng là đều rất có ích. »
Ta nghĩ hể có tiếng nói, ắt phải có tự-vị làm chuẩn thẳng. Chữ nho thì cứ tự điển Khương-hi, chữ nôm chọn trong các ca vãn hay đã nói trước, cả thảy đều dùng chính nôm chính chữ ; quốc ngữ Latin thì tùy theo thói quen, giữ cho thiệt tiếng thiệt vần.
Ta mượn 24 chữ cái phương Tây làm chữ bộ, sắp đặt theo thứ lớp cho dễ việc tra tìm, ta dụng dấu riêng như chữ c chỉ là chữ nho ; chữ n chỉ là chữ nôm ; chữ c chữ n để chung thì chỉ là chữ nho mà có dùng nôm, cả thảy đều làm ra phân biệt.
Nghe lời quan tham tán, ta bèn làm đơn xin quan lớn Thống đốc Nam kỳ là ông Fourès, cử một hội viên quan tra xét tự vị ta làm; nhơn dịp ta cũng xin dâng cho Nhà-nước chuẩn tiền in, còn phần ta thì ra công sửa bản.
Nhờ hội phái viên có ông Navelle là quan giám đốc làm chủ, cùng nhiều quan lớn khác rộng xét công việc ta làm, đều cho là công việc đáng in, mà phúc lại cho quan Thống đốc.
Nay quan lớn Thống-đốc rộng lượng, y theo lời hội phái viên, bàn cùng hội đồng Quản-hạt, chịu chuẩn tiền in tự vị ta, ta lấy làm mầng cùng cám ơn người, cám ơn các quan trọng hai hội nhìn đến công khó nhọc ta, ta mới được đem ra mà chung cọng với mọi người, chính là đều ta sở nguyện.
DẤU RIÊNG :
| c. | = | Chữ nho |
| n. | = | Chữ nôm |
| cn. | = | Chữ nho mà có dùng nôm. |
| | | = | Thế vì chữ mình đang giải nghĩa. |
| — | = | Thế vì chữ nho id. |
| id | = | Như nhau, đồng nghĩa trước. |
| = | = | Bằng nhau. |
Lời dặn: mỗi chữ đầu đều có để chữ ta, muốn biết chữ gì thì cứ đó mà tra ; bằng muốn viết cho chắc dấu, chắc vần thì cũng cứ để chữ đầu.
