Trang:Đại Nam quấc âm tự vị 1.pdf/9

— X —

	Hiến đế, tự xưng hoàng đế truyền 4 đời, kể được 46 năm ; Ngô-tôn-quiền, dòng Tôn-võ-tử, con Tôn-kiên, em Tôn-sách cũng xưng hoàng đến truyền bốn đời, kể được 59 năm. Ngụy-đặng-ngại, là tướng Tấn-võ-đế, phá thành đô. Hậu-chúa ra đầu, mà Thục-hán mất.
16◦	Tấn-võ-đế là Tư-mã-viêm, con Tư-mã-chiêu, cháu Tư-mã-ý, phế Ngụy-vương, phá nước Ngô, Tôn-hạo ra đầu, mà là ra nhứt thống, truyền 4 đời, cả thảy là 52 năm, ấy gọi là Tây-tấn. Rồi đời Tần, Võ-đến lại có Ngũ-hổ làm loạn, là Tiền-triệu, Lưu-niên ; Hậu-triệu, Thạch-lặc ; Tiền-yên, Mộ-dung ; Tiền-tần, Phù-kiên ; Hậu-tần, Giao-trành ; năm học phá thiên hạ, phân làm nam bắc hai triều, ấy gọi là Nam-bắc-triều.
17◦	Đông-tấn Nguyên-đế, tên Đệ, là con Cung-vương-cản, mẹ là Hạ-hầu-thị, tư thông với một tên tiểu lại là Ngưu-kim mà sinh ra, mạo xưng là Tư-mã, ở bên Giang-tã, nhơn lúc vua Hoài vua Mẩn bị hại, Tây-tấn mất, thiện hạ cảm nhà Tấn, bèn về đầu, mới tức vị hoàng đế, định đô tại Kiến-khương ở phía nam, gọi là đông Tấn, truyền 15 đời, trị nước 156 năm.
18◦	Tống Cao-tổ, húy là Lưu-dũ, nối ngôi cho Tấn, truyền 8 đời, cọng là 62 năm.
19◦	Tề Cao-đế, là Tiêu-đạo-thành, nối ngôi cho Tống, truyền 5 đời, cọng là 24 năm.
20◦	Lương Võ-đế, húy là Tiêu-diễn, đồng tộc với Tề, chịu Tề nhường ngôi, truyền 4 đời, cọng là 56 năm.
21◦	Trần Võ-đế, là Trần-bá-tiên, chịu Lương nhường ngôi, truyền 5 đời, cọng là 33 năm.
22◦	Năm nước Hồ bên Bắc-triều, bị hai nước Tấn diệt lần, ngoài có Ngụy-thái-tổ, họ là Thác-bạt, tên là Khuê, thuở bên đông Tấn còn vua Hiếu-võ, thì đã xưng đế tại Bình-thành, truyền năm đời, cho đến đời Hiếu-văn, mới cải là Nguyên, truyền 11 đời, cọng là 149 năm.
23◦	Đông-ngụy, Tây-ngụy, hai nước: đời Nguyên-ngụy, vua Hiếu-võ bị Cao-hoan đuổi chạy vào Trường-an, lại bị Võ-văn-thới cho uống thuốc độc mà chết, lập Bửu-cự làm vua tại Trường-an, gọi là Tây-ngụy, truyền ngôi ba đời, cọng là 23 năm, rồi lại truyền ngôi cho Châu-Hoan, lập hiếu Tịnh đế tại đất Nghiệp, gọi là Đông-ngụy, làm vua được 17 năm, mà nhường lại cho Tề, làm ra Đông-tề, Bắc-tề. Vua Cao-dương, là con thứ quan thừa tướng Hoan, chịu ngôi Đông-ngụy nhường cho, truyền sáu đời, cọng là 28 năm, rội lại bị Võ-văn-châu lấy nước. Đời Hậu-châu, vua Hiếu-mẩn tên là Vỏ-văn-giác, là con Võ-văn-thới, chịu lấy ngôi Tây-ngụy, truyền 5 đời, cọng là 25 năm.
24◦	Châu lại diệt Tề, mà truyền cho Tùy, Tùy dẹp Trần, sau lại để cho Đường. Thuở ấy Tùy-văn-đếlà Dương-kiên soán Hậu-châu, diệt nhà Trần, gồm cả Nguyên, Ngụy, Tề, Châu là Bắc-triều; Tống, Tề, Lương, Trần là Nam-triều, truyền ngôi cho con thứ là Dưỡng-đế, cho đến đời Cung-đế, được ba đời, cọng là 38 năm, mà bị nhà Đường lấy nước.
25◦	Đường Cao-tổ là Lý-uyên, diệt nhà Tùy, mà xưng đế, truyền ngôi cho đến đời Ai-đế, kể được 20 đời vương; huỡng quấc được 280 năm, mà Châu-ôn soán.