Trang:Đại Nam quấc âm tự vị 2.pdf/435

430

THƯỜNG

---

 -thiên. Trời xanh, trời.

 Bỉ-. Id.

玄 穹 彼  |   Huyền khung bỉ-. Id.

 -sinh. Dân, lê dân.

 -lục. Loài cây cỏ, vị thuốc hạ.

 |  耳 子  ― nhỉ tử. Ké đầu ngựa, vị thuốc phong.

 |  朮  ― truật. Loài củ rễ, vị thuốc trừ thâp.

 -đầu. Đầy tớ trai.

倉	Thương. c. Kho, đụn.

 -lầm. Kho đụn.

 -khô. id.

 -sương. Id.

鶬	Thương. c. Tên chim.

 -canh. Chim hít cò.

上	Thượng. c. Trên; lên.

 -vị. Lên ngôi; (ngôi trên).

 -chúa. Chúa trời đất.

 Chúa-. Đức vua, đức hoàng đế, (tiếng kẻ thần hạ xưng hô).

 -hoàng. Vua cha.

 -thiên. Lên trời, cũng có nghĩa là trên trời.

 -thế. Đời xưa, đời trước.

 Thế― (vô nan sự). Trên đời, trong đời nầy, (không có sự chi là khó).

 -trí. Bậc khôn ngoan, thánh trí.

 -thủ. Tay quiên thế, tay giỏi hơn hết.

 -hạng. Hạng trên, hạng nhứt.

 -dụ. Chỉ dụ, lời vua phán dạy.

 -phụ. Chúa trời đất.

 -quan. Quan trên;.

 -tiền. Dâng lên; vật thượng tiền thì là vật phải dâng cho vua.

 -trụ. Dựng cột.

 -ngọ tuyền. Đàng chính ngọ.

 -lộ. Lên đường, ra đi.

 -trình. Id.

 -kinh. Đi lên kinh đô, (thường hiểu kinh đô ở về phía trên.

 Bắc-. Id.

 Tịch-. Hiện tại, bây giờ.

 -mã. Lên ngựa.

 Mã-. Ở trên ngựa.

 -biểu. Dâng tờ biểu.(cho vua).

 -bồn. Dâng sớ sách.Id.

以  |  爲 師  Dỉ ― vi sư. Lấy kẻ trên trước làm thầy, (sẵn lòng nghe lời người dạy bảo).

 Kẻ trưởng-. Kẻ tuổi tác, kẻ trên trước.

尙	Thượng. c. Chuộng.

 Lục bộ ― thơ. Sáu bộ cầm giêng môi trong nước, gồm hay các việc chánh, ở tại kinh thành; sáu ông quan lớn đồng hay riêng trong sáu bộ ấy.

 Quan-. Quan thượng thơ thuộc về bộ nào, (tiếng xưng hô).

 Ông-. Id.

 Tục-. Thói tục hay ua, tin theo chuyện gì, (nhứt là chuyện tà ma).

 -đức. Chuộng đức, lấy đức hạnh làm hơn.

 -trà. Kẻ hầu trà cho vua.

高  |  其 志  Cao ― kì chí. Ăn ở cao cách, lấy sự mình lập tâm làm hơn kẻ khác.

賞	Thưởng. c. Lấy làm hay, làm ưng bụng mà cho chác vật gì.

 -cho. Id.

 -phách. Id.

 -tiền. Đem tiền mà thưởng.

 -vật. Đem vật mà thưởng.

 Tiền-. Tiền để mà thưởng.

 Hát-. Hát ăn tiền thưởng.

 Của-. Vật người ta thưởng.

常	Thường. c. Hàng, lề; trải qua rồi; có chừng có lệ; có thói quen; năng; vừa vừa, không có lạ gì.

 -lễ. Có lệ, có thói quen; hàng có, hoài hoài.

 Bình-. Trải qua rồi; một mực, một lệ; vừa vừa, không khác gì.Ngày bình thường thì là ngày trải qua.

 --. Năng, nhiều khi; có hoài; một mực, một lệ, vừa vừa vậy.

 Sự― hoặc ―sự. Sự đã quen, sự đã trải qua, không có lạ gì, không có sự chi khó.

 Việc-. Việc đã quen, không có lạ gì.

 Mị-. Dị kì, khác lạ.

 Lạ-. id.