Trang:Canh hoa diem tuyet.pdf/64

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 60 —

Đi bẩy ngày tới Singapore, 12 ngày tới Colombo, nghỉ độ một đêm, xong qua Hồng-Hải (mer rouge), hơn một tháng giời giòng giã, làm bạn với sóng gió, may cũng bình an vô-sự.

Mãi đến ngày 36 vội xa thấy tỉnh Marseille, cậu cả cùng các người bản-sứ lúc này đua nhau ra đứng mũi tầu để xem, dần dần tầu tới nơi, trông ra khác hẳn với bến tầu ở sứ ta, thật là bến to, tầu bè như mắc cửi, phố xá rộng rãi, lâu đài san sát, xe đi ngựa lại như bươm bướm, ngắm cái quang-cảnh một chốn thành-thị bên qúy-quốc mà lượng biết cái văn-minh một nước phú-cường là thế nào.......

Cậu cả cùng các người bản-sứ lúc này ngắm quang cảnh tỉnh, không hề nháy mắt, nhưng họ vui vẻ, mà cậu thì buồn rầu, tấm lòng lại tưởng nhớ đến nỗi nhà khi xưa, thôi bây giờ gánh tình đã sẻ, thời còn chữ công-danh mong sao cho trọn vẹn.......

Cậu cùng các người tùng-chinh ở nghỉ đó một đêm, sáng hôm sau nhận việc..... Thế là từ đấy cậu cùng người bản-xin giúp nhà-nước trong lúc chiến-tranh......

Cậu là người kiên-nhẫn, cho nên công việc không nề khó nhọc, chỉ cốt chọn cái nghĩa-vụ của mình mà thôi, thường khi buồn một mình, nói truyện với các anh em:

« Bọn ta nhờ ơn Bảo-Hộ mấy mươi năm khai hóa, nhẽ nào, bây giờ đương lúc Mẫu-Quốc sẩy ra việc binh-đao này, mà ta nỡ điềm-nhiên không chọn cái nghĩa-vụ làm dân Nam-Việt, vậy chúng ta nên quyết một lòng, đừng tưởng chi vợ con, nên cùng nhau gắng sức làm lụng, giúp đỡ cho quân quan trong cái vấn-đề hòa bình sau này. May nhà nước được toàn-thắng, thời chúng ta cũng có phận nhờ. »

Nói xong lại khóc, bạn-hữu hỏi sao thì cậu nói:

« Như tôi bây giờ vợ không còn, bố mẹ họ hàng thân thích không có, con nối nghiệp cũng không, một thân một mình trên đời, lắm lúc nghĩ chỉ còn chờ cái chết cho chọn đạo làm dân nước Bảo-Hộ mà thôi. »

Một lời cậu nói rất cảm-khái, cả bọn tùng-chinh đều lấy làm thương-cảm vô cùng, đều rỏ nước mắt, quyết sẽ tùng-phục lời cậu khuyên bảo, sẽ thề rằng hết lòng can-