CỔ-XUÝ NGUYÊN-ÂM
LỐI VĂN THƠ NÔM
I — THI LUẬT
(Thất-ngôn ngũ-ngôn)
Thơ chia làm nhiều lối, nhưng có hai lối thường dùng:
1° — thơ 7 chữ gọi là thơ thất-ngôn;
2° — thơ 5 chữ gọi là thơ ngũ-ngôn.
Tứ-tuyệt, bát-cú. — Thất-ngôn, ngũ-ngôn mỗi bài có 4 câu, gọi là tứ-tuyệt; mỗi bài 8 câu gọi là bát-cú.
Trong bài thơ có mấy vần? — Ngũ-ngôn làm bốn câu thì phải 2 hay 3 vần; tám câu thì phải 4 hay 5 vần; 16 câu thì phải 8 hay 9 vần.
Thất-ngôn làm bốn câu thì phải 2 hay 3 vần; tám câu thì phải 5 vần.
Thơ làm theo Đường-luật. — Thơ làm theo vần mà phải có thể-cách bằng trắc chừng ấy câu, chừng ấy vần như đã nói ở trên, thì gọi là thơ Đường-luật, nghĩa là luật đó mới tự đời nhà Đường đặt ra, rồi sau cứ tuân đó mà làm luật nhứt định cho nhà làm thơ.
Tràng-thiên cổ-thể — Còn như thơ thất-ngôn mà ngoại 8 câu, ngũ-ngôn mà ngoại 16 câu, không cứ gì điệu bằng trắc, thì gọi là tràng-thiên cổ-thể.
Đây xin nói về lối thất-ngôn Đường-luật như sau này: