Trang:Conhandamluan.pdf/20

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 17 —

âm dương chung thủy; giời là cha, đất là mẹ, mặt giời là chồng, mặt giăng là vợ, đông là tả, tây là hữu, trong là trong ngoài là ngoài, gió tự hang mà lại, mưa tự mây mà đến, mây tự núi bể mà ra, sương tự đất mà bốc, giời đất xoay vần có nghìn nghìn vạn vạn dậm, biết đâu mà kể ». Khổng-Tử lại hỏi: « Mày bảo cha mẹ thân hay vợ chồng thân? » Thác nói: « Cha mẹ thân hơn vợ chồng. » Khổng-Tử nói: « Vợ chồng sống cùng chăn, chết cùng huyệt, sao lại bảo cha mẹ thân hơn? » Thác nói: « Người không vợ như xe không bánh. Không bánh bảo làm thì được bánh; vợ chết lại lấy, lại có vợ, gái ngoan tất tìm chồng đảm, một sóm 10 nhà, tất có nhà khá; 3 cửa sổ, sáu dèm cheo, không bằng một ánh sáng cửa lớn; muôn sao sáng không bằng một giăng sáng, công đức cha mẹ, sao lại không thân? » Khổng-Tử khen rằng: « Đây quả thực là người hiền, thực là người hiền! » Thác nói: « Thưa ngài, ngài hỏi tôi điều chi, tôi đều giả lời hết, nay tôi muốn hỏi lại ngài một điều, sin ngài chỉ bảo: Ngỗng, vịt tại sao mà nổi; hồng nhạn tại sao mà kêu to, tùng bách tại sao mà đến mùa đông lại xanh? » Khổng-Tử đáp: « Ngỗng vịt nổi là tại chân vuông, hồng nhạn kêu to là tại cổ dài, tùng bách đông xanh là tại duột đặc. » Thác nói: « Ngài dậy sai, không phải, thế con cá, con dải, chân vuông đâu mà cũng nổi, con cóc con ễnh ương, cổ dài đâu mà cũng kêu to, cây cây trúc duột đặc đâu mà cũng đông xanh. » Rồi lại hỏi rằng: « Thưa ngài, trên giời nhay-nháy có bao nhiêu sao? » Khổng-Tử nói? « Hãi cứ nói việc dưới đất, biết đâu việc trên giời ». Thác nói: vâng thế thì dưới đất nhung-nhúc có bao nhiêu nhà? » Khổng-Tử nói: « Hãi nói chuyện trước mắt, việc gì nói những việc đâu đâu ». Thác nói: « Vâng, thế thì trước mắt ngài đây, trên mi tôi có nhiêu lông mày? » Khổng-Tử cười mà không đáp, ngảnh lại bảo các học-trò rằng: « Hậu sinh khả úy ». Rồi ngài lên xe đi.