Trang:DaiVietsukytoanthu1.pdf/38

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Bước tới điều hướng Bước tới tìm kiếm
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
40
NGÔ SĨ LIÊN

Đế-Nghi, truyền đến đời Hùng-vương cuối cùng, hết vào năm Quý-Mão, tức là năm thứ năm mươi bẩy đời Chu Noãn-vương, gồm có hai nghìn sáu trăm, hai mươi hai năm.[1]

Phụ-Chú

(1) « Hoàng-Đế, một ông vua đầu tiên ở nước Tầu. Theo các sách sử cổ, thì số các nước Chư-hầu ở Tầu về đời ấy là một muôn. Kỳ-thực thì những nước ấy chỉ là những bộ-lạc. So với địa-dư hiện nay, có khi một nước hồi ấy chỉ gồm có một làng ngày nay! Câu « Hoàng-Đế dựng ra muôn nước » chỉ là một ức-thuyết vô-lý của các nhà viết sách đời sau. Ông vua ấy, nếu quả có, chỉ là tù-trưởng của một bộ-lạc văn-minh hơn mà được các tù-trưởng khác bầu lên ngôi Thiên-Tử. Nào phải như các vua đời sau, đánh Đông, rẹp Bắc, rồi chia đất phong cho tôi-tớ và con em! Như vậy, làm gì có việc dựng ra muôn nước?

(2) Trong các sách, không có gì là chứng-cớ tỏ ra rằng về đời Hoàng-Đế, người Tầu đã biết đến Giao-chỉ cả. Trong câu này, họ Ngô đã lầm. Ấy là do ở tính hay suy-lý mà thường suy-lý một cách cẩu thả của các nhà nho.

(3) Trong kinh Thượng Thư, thiên Nghiêu-điển, chép về công-việc đời vua Nghiêu, có nói: «... Lại sai Hy-Thúc ở Nam-giao,...;


  1. Trong K. Đ. V. S. về lịch-số trị-vì của họ Hồng-Bàng, gồm hơn hai nghìn năm, các sử-thần đời Tự Đức, trong K. Đ. V. S. có nêu ra câu hỏi: Không biết sử-cũ căn-cứ vào đâu? Khi đã cho họ Hồng-Bàng là do « tác-giả bịa-tạc mà soạn ra », thì câu hỏi ấy có lẽ hơi thừa vậy.