phủ-dụ, đến hàng hơn ba vạn nhà. Đất trong châu lại yên. Sau đó, người con gái ở quận Cửu-chân là Triệu-Ẩu họp quân đánh phá các quận, huyện. Dận phá tan được. — Ẩu vú dài ba thước vắt lai sau lưng! Thường cưỡi đầu voi để đánh nhau với giặc.
Giao-Chỉ-chí[1] chép: « Trong núi hạt Cửu-Chân, có người con gái là Triệu-Muội, vú dài ba thước; không lấy chồng; kết đảng cướp-phá các quận, huyện; thường mặc áo dát vàng, đi dép để đanh, giữ đầu voi đánh trận. Khi chết thành-thần. »
Quý vị, — năm đầu hiệu Viêm-Hưng bên Hán, năm thứ 6 hiệu Vĩnh-An bên Ngô (263) — mùa Xuân, tháng ba,. nguyên trước bên Ngô cho Tôn-Tư làm Thái-thú Giao Châu. Tư tham-lam, tàn-bạo, làm khổ trăm họ[2] Đến bấy giờ, chúa Ngô sai Đăng-Tuân đến quận. Tuân lại thiện-tiện bắt lấy ba chục con công đưa về Kiến-Nghiệp[3]. Dân sợ việc đi xa, bèn bàn nhau làm loạn. Mùa hè, tháng tư, quận lại là Lã-Hưng giết Tư cùng Tuân, và xin Vua Tấn (địch quốc của Ngô) bổ Thái-Thú cùng cho quân sang.— Sách Cương-Mục chép là « xin vua Ngụy bổ quan sang » Năm sau Ngụy nhường ngôi cho Tấn. Vậy Ngụy cũng là Tấn. — Cửu-
- ▲ K Đ V.S. chép là « Thái Bình Hoàn-Vũ Ký »— Lời phê của vua T. Đ: « Con gái nước Nam ta, có nhiều người hùng lạ: Triệu Ẩu cũng là vào hạng hai bà Trưng! Kìa « Thành phu-nhân, » « Quân Nương-Tử », chép trong sử Tầu, có chiếm cả lấy phần đẹp được sao? Chỉ có chuyện « vú dài ba thước » thì kể cũng quái-đản, đáng tức cười! » (K.Đ.V S cuốn III) — Đền bà Triệu hiện ở xã Phú-Điền, Huyện Mỹ-Hóa, tỉnh Thanh.
- ▲ K.Đ.V.S chép thêm: «... Có lần Tư bắt hơn nghìn thợ làm tay trong quận đưa về Kiến-nghiệp » (Kiến-Nghiệp, tức Nam-Kinh ngày nay, kinh-đô nước Ngô bấy giờ. Kim-Lăng, Thạch-đầu cũng là nơi ấy cả).
- ▲ K Đ.V.S. chép là « Mạt-Lăng ».
