Trang:DaiVietsukytoanthu2.pdf/127

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

ĐỜI NAM BẮC PHÂN TRANH

Đinh mão — năm 4 hiệu Thiên-Hựu bên Đường, và năm đầu hiệu Khai-bình đời Thái tổ Chu-Toàn-Trung đổi tên là Hoảng bên Lương (907) — Vua Lương cho Tiết-độ sứ Quảng-châu là Lưu-Ẩn kiêm chức Tiết-độ sứ Tĩnh-Hải quân, phong là Nam-Bình vương. Khi ấy Ẩn giữ Phiên-Ngu. Người Giao-châu là Khúc-Hiệu, giữ châu trì, tự xưng là Tiết-độ sứ, có chí hại lẫn nhau^[1] — năm ấy nhà Đường mất.

Tân Vị — năm đầu hiệu Kiền-Hóa bên Lương (911) — Nam-bình-vương bên Lương là Lưu-Ẩn mất. Em là Nham lên thay.

Đinh Sửu — năm thứ 3 hiệu Trinh-Minh đời Mạt-đế Hữu Trinh đổi tên là Điền bên Lương (917) — viên Tri-Lưu-Hậu Quảng-Châu bên Lương là Lưu-Nham dựng tên nước là Hán — tức Nam Hán —

▲ Trên đoạn này, K. Đ. V. S. chép thêm:
« Bính-Dần, năm thứ 3 hiệu Thiên-Hựu đời Chiêu-Tuyên đế bên Đường (906), mùa Xuân, tháng giêng, vua Đường gia hàm Đồng-bình-chương-sự cho Tĩnh-Hải Tiết-Độ sứ là Khúc Thừa Dụ. — Họ Khúc người Hồng-châu, đời đời là một họ to. Thừa Dụ rộng rãi thương người, được dân tôn trọng. Nhân khi loạn, lấy là tay hào trưởng ở bản thổ, tự xưng là Tiết-Độ sứ, xin sắc mạnh ở vua Đường. Vua Đường liền ưng cho ». Và chua: « Sách Thông-Giám chép: « Tháng giêng năm thứ 3 hiệu Thiên Hựu, vua Đường gia cho Khúc Thừa-Dụ hàm Đồng-bình-Chương sự ». Theo Vân-đài loại ngữ của Lê-quý-Đôn thì « Thừa Dụ tức là Khúc Tiên chúa. Khúc Hiệu, Khúc-Thừa-Mỹ là con, cháu ông. ». Hồng-châu là tên cổ. Lê chia làm hai phủ Thượng, Hạ-Hồng. Tức hai phủ Bình-giang, Ninh-giang ngày nay, đều thuộc tỉnh Hải-Dương».
Lại chép thêm: « Năm Đinh-Mão (907), Khúc-Thừa Dụ mất. Con là Hiệu giữ châu, tự xưng là Tiết-Độ sứ — Hiệu nhờ nghiệp cũ, đóng ở La-thành, tự xưng chức sứ; chia định lộ, phủ, châu, xã các nơi; đặt các chức lệnh-trưởng chánh, tá; chia đều thuế ruộng; bỏ việc bắt phu; dưng sổ hộ, biên-chép họ tên quê-quán, giao cho giáp-trưởng đốc xuất. Chinh-sự rộng-rãi và giản lược, dân được sống thong thả...» Và chua: « An Nam kỷ yếu chép: « Khúc hiệu người Giao-Chỉ. Cuối đời Đường, Độc-Cô Tổn làm Tiết Độ sứ, đổi các làng gọi là giáp; đặt ra chức Quản Giáp và một tên Phó tri Giáp, coi việc thu thuế. Ở chức bốn năm thì mất. » Nay xétra hơi khác với sử cũ. Vậy chép cả ra để phòng khi tham khảo ».

[1] ▲ Trên đoạn này, K. Đ. V. S. chép thêm:
« Bính-Dần, năm thứ 3 hiệu Thiên-Hựu đời Chiêu-Tuyên đế bên Đường (906), mùa Xuân, tháng giêng, vua Đường gia hàm Đồng-bình-chương-sự cho Tĩnh-Hải Tiết-Độ sứ là Khúc Thừa Dụ. — Họ Khúc người Hồng-châu, đời đời là một họ to. Thừa Dụ rộng rãi thương người, được dân tôn trọng. Nhân khi loạn, lấy là tay hào trưởng ở bản thổ, tự xưng là Tiết-Độ sứ, xin sắc mạnh ở vua Đường. Vua Đường liền ưng cho ». Và chua: « Sách Thông-Giám chép: « Tháng giêng năm thứ 3 hiệu Thiên Hựu, vua Đường gia cho Khúc Thừa-Dụ hàm Đồng-bình-Chương sự ». Theo Vân-đài loại ngữ của Lê-quý-Đôn thì « Thừa Dụ tức là Khúc Tiên chúa. Khúc Hiệu, Khúc-Thừa-Mỹ là con, cháu ông. ». Hồng-châu là tên cổ. Lê chia làm hai phủ Thượng, Hạ-Hồng. Tức hai phủ Bình-giang, Ninh-giang ngày nay, đều thuộc tỉnh Hải-Dương».
Lại chép thêm: « Năm Đinh-Mão (907), Khúc-Thừa Dụ mất. Con là Hiệu giữ châu, tự xưng là Tiết-Độ sứ — Hiệu nhờ nghiệp cũ, đóng ở La-thành, tự xưng chức sứ; chia định lộ, phủ, châu, xã các nơi; đặt các chức lệnh-trưởng chánh, tá; chia đều thuế ruộng; bỏ việc bắt phu; dưng sổ hộ, biên-chép họ tên quê-quán, giao cho giáp-trưởng đốc xuất. Chinh-sự rộng-rãi và giản lược, dân được sống thong thả...» Và chua: « An Nam kỷ yếu chép: « Khúc hiệu người Giao-Chỉ. Cuối đời Đường, Độc-Cô Tổn làm Tiết Độ sứ, đổi các làng gọi là giáp; đặt ra chức Quản Giáp và một tên Phó tri Giáp, coi việc thu thuế. Ở chức bốn năm thì mất. » Nay xétra hơi khác với sử cũ. Vậy chép cả ra để phòng khi tham khảo ».

[1]