Trang:DaiVietsukytoanthu2.pdf/16

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
18
NGO SI LIÊN

Sử thần Ngô-sĩ-Liên bàn rằng:

Những viên quan giữ đất, biết lấy lòng Lý-Tộ làm lòng, thì có thể gọi là trung-thành với công-việc của mình vậy.

Chúa Ngô cho Huỳnh làm Thứ-sử, kiêm chức Tiền-tướng-quân[1], cầm cờ tiết, đô-đốc các việc quân ở Giao-châu. Nguyên trước mấy hạt Vũ-Ninh[2] Cửu-Đức, Tân-Xương ở trong châu, đất-đai hiểm-trở, mường mán dữ tợn, qua mấy đời không chịu thần phục. Huỳnh đánh dẹp được cả, mở đặt thêm ba quận. Hợp với chín quận cũ[3], các thuộc quốc kể hơn ba mươi huyện Ngô triệu Huỳnh về làm Đô-đốc Vũ Xương. Cho Thái-thú Hợp-Phố là Tu-Nguyên[4] lên thay Huỳnh. Dân bản thổ xin lưu Huỳnh lại kể hàng nghìn. Vì thế lại cho giữ chức cũ. Kịp khi chúa Ngô đã hàng với Tấn [5] tự tay viết thư sai Mã-tức-Dung khuyên Huỳnh quy-thuận. Huỳnh sa nước mắt luôn mấy ngày, rồi sai sứ đưa ấn-bao về Lạc-Dương. Vua Tấn hạ chiếu cho giữ nguyên chức cũ; phong tước Uyển-lăng-hầu, và đổi sang làm Quán quân tướng quân[6]. Huỳnh ở châu ba mươi năm, ân, oai tỏ rõ, được dân khác tục quý mến. Kíp khi mất, cả châu kêu khóc như chết mất cha, mẹ. Vua Tấn cho Viên-ngoại-lang, Kiêm Tán-Kỵ-Thường-


  1. « . Và chức Giao-Châu Mục. » (K.Đ V.S.)
  2. Vũ-Ninh, K.Đ.V.S. chép là Vũ-Bình, và chua: «Vốn là đất huyện Phong-Khê, đến Ngô mới chia đặt làm quận, gồm 7 huyện. Tùy bỏ tên quận, đổi là huyện Long-Bình. Đường đổi là huyện Vũ-Bình, rồi lại đổi là Đằng-Châu. Đinh,Lê đổi là phủ Thái-Bình. Trần đổi là Khoái-Lộ. Lê đổi làm hai phủ Tiên-Hưng, Khoái-Châu. Nay là đất tỉnh Hưng-Yên. Cửu-Đức, xưa là đất của họ Việt-Thường. Ngô mới đặt làm quận, gồm 8 huyện. Tấn, Tống Tề để theo Lương bỏ quận đổi làm huyện, cho thuộc về Nhật-Nam. Đường đổi cho thuộc về Hoan-Châu. Nay là đất tỉnh Hà-Tĩnh.»
  3. K.Đ.V.S. chép là: «hợp với quận Cửu-Chân... »
  4. Tu-Nguyên K D.V S. chép là «Tu-Doãn»
  5. K.Đ.V.S. chép việc này là vào năm Canh-Tý, năm đầu hiệu Thái-Khang bên Tấn (280).
  6. K.Đ.V.S. chép thêm «Khi ấy Tấn đã bình được Ngô, bớt quân ở các châu, quận (sử cũ chép: «mộ quân của Giao-châu» là nhầm) Đào-Huỳnh dâng sớ nói rằng: «Giao-Châu khuất-nẻo riêng một miền, chen vào giữa núi và biển, ngoài cách với Lâm-Ấp ​chỉ có bẩy trăm dậm, (sử cũ chép « vài nghìn dậm» là lầm. Tướng Mường là Phạm-Hùng mấy đời làm giặc lẩn-lút, thường cướp phá trăm họ. Lại kết liên với Phù-Nam, hăng vào quấy rối: nào đánh phá quận-huyện; nào giết hại quan, dân... Tôi khi xưa được nước cũ kén dùng, đóng quân ở miền Nam có hơn mười năm. Tuy trước sau đánh dẹp, giết được bọn cừ-khôi; nhưng trong núi, thẳm, hang cùng, vẫn còn có những quân nấp-náu. Vả lại đám quân của tôi coi, vốn có hơn tám nghìn người. Đất miền Nam nóng ẩm, phần nhiều có khí-độc. Lại thêm liên năm đánh dẹp, chết mòn mãi đi, hiện nay còn có hai nghìn bốn trăm hai mươi người. Nay bốn biển hỗn-đồng, không đâu là không thần phục. Cố-nhiên nên cuốn giáp, bỏ gươm chăm về lễ, nghĩa. Nhưng người trong châu này, chán chuyện yên vui thích gây họa-loạn! Lại bờ biển phía nam Quảng-Châu vòng quanh hơn sáu nghìn dặm, không chịu tòng-phục đến hơn năm vạn nhà! Cùng với những bọn bất-kham ở Quế Lâm cũng đến vạn nhà nữa! Đến như bọn chịu gánh vác việc quan, chỉ có hơn năm nghìn nhà. Môi răng của hai châu, vững được chỉ trông nhờ quân lính. Lại Ninh Châu. Hưng Cổ, tiếp ​giữ thượng lưu, cách quận Giao-Chỉ nghìn sáu trăm dậm. Đường thủy, đường bộ đều thông. Giữ gìn lẫn cho nhau. Quân trong châu chưa nên rút bớt, để tỏ ra vẻ mảnh rẻ, trống-rỗng ... « Vua Tấn nghe lời Huỳnh.»