Qua một tuần thì Lạng mất. Thạc giữ châu, hung-bạo, mất lòng dân. Khản sai tham-quân là Cao-Bảo đánh giết được Thạc. Vua Tấn cất Khản làm thứ-sử Giao-châu, tiến hiệu là Chinh Nam Đại tướng quân, được mở phủ, nghi vệ ngang với Ba-Tòa. Chưa bao lâu, thị lang bộ Lại là Nguyễn phóng xin làm thứ sử. Vua Tấn ưng cho. Phóng đến Ninh-Phố, gặp Bảo làm cỗ mời, phục quân toan giết chết. Bảo biết chuyện, cất quân đánh Phóng — Phóng là cháu họ Nguyễn-Hàm. — Phóng chạy được thoát Đến châu một lát, mặc bệnh khát chết tươi!
Quý-Sửu,— năm thứ 9 hiệu Vĩnh-Hòa đời Mục-đế bên Tấn (353) —, mùa Xuân, tháng Ba, Nguyễn-Phu bên Tấn làm Thứ-sử Giao-Châu. Phu đánh Lâm-Ấp, phá hơn năm mươi lũy[1]. — Nguyên trước Tấn bình được Ngô rồi, định lấy quân của Giao-Châu. Thứ-sử Giao-Châu là Đào-Huỳnh dâng sớ tâu rằng: « Giao Châu ngoài cách với Lâm-Ấp chỉ có vài nghìn dậm. Tướng Mường là Phạm-Hùng đời đời làm giặc lẩn-lút; tự xưng vương; thường cướp phá trăm họ. Lại kết liên với Phù-Nam: giống nòi phức-tạp; bè-đảng dựa nhau; cậy hiểm-trở không chịu thần-phục. Khi xưa hồi thuộc Ngô, thường cướp bóc lương-dân, giết hại
- ▲ K . Đ , V . S. chép tên vua Lâm-Ấp khi ấy là Phạm-Phật, và chua: « Lâm-Ấp xưa thuộc về đất nước họ Việt Thường Đến Tần là huyện Lâm-Ấp, thuộc Tượng quận. Hán đổi là huyện Tượng-Lâm, cho thuộc quận Nhật-Nam. Cuối đời Hán, con viên công-tào huyện ấy là Khu-Liên giết viên Huyện-lệnh, tự lập làm vua nước Lâm Ấp. Về sau tuyệt-tự, cháu ngoại là Phạm Hùng lên thay, và truyền ngôi cho con là Dật. Đầy tớ Dật là Phạm Văn, dậy Dật xây thành, đào hào, dựng cung-điện, chế tạo các khí-giới đánh trận Dật tin yêu nó. Khi Dật chết, Văn cướp ngôi. Văn chết, con là Phật nối. Phật chết, cháu là Hồ-Đạt lập. Đến cháu năm đời là Văn-Địch bị con vua nước Phù-Nam là Đương-Côn-Thằng (Thằng có bản chép là Thuần) giết chết. Đại-thần là Phạm-Chư-Nông dẹp loạn ấy, tự lập làm vua. Chư-Nông chết, con là Dương-Mại nối. Dương-Mại chết con là Đốt nối, lại lấy tên là Dương-Mại, thường sang lấn Nhật Nam. Vua Tống sai Đàn-Hòa-Chi sang đánh. Dương-Mại sợ, sai sứ vào chầu và nộp cống. Về sau không chịu thần-phục nữa. vua Tùy sai Lưu-Phương sang đánh Chúa nó là Phạm-Chí sai sứ sang tạ tội. Trong đời Trinh Quán nhà Đường, vua nó là Đầu-Lê chết, con là Trấn-Long bị thí. Người trong nước lập con cô Đầu Lê là Gia-cát-Địa làm vua, Đổi tên là nước Hoàn-Vương, thường sang quấy rối. Viên An-Nam đô-hộ là Trương-Chu đánh phá được Bèn bỏ Lâm-Ấp,dời nước sang Chiêm, gọi là nước Chiêm-thành. Từ khi các thánh triều ta (Nguyễn) mở nền, hỗn nhất bờ cõi, đo ấp Lạc bằng nền đất; bói sông Hà bằng rùa thiêng; nào ải Hải-Vân, nào đèo Hoành lĩnh nào biển Thuận-An, nào núi Thương-Sơn, đều là những khu sâu kín trong Kho-trời ... Rồi thì đóng đô ở đó, mà phận lộng-lẫy của thanh-danh, văn vật các đời trước không đời nào sánh tầy!. Hiện nay, ở Thừa thiên thì thành Phật-thệ, ở Bình-Định thì thành Đồ-bà, đều là những dấu cũ, đô xưa của ChiêmThành cả. »
