Trang:DaiVietsukytoanthu2.pdf/40

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
42
NGO SI LIÊN

nghiêng nước ra đánh, lấy áo giáp mặc cho voi, trước sau không chỗ nào hở.
Xác nói: « Ta nghe nước ngoài có giống sư-tử, trăm giống thú đều sợ oai ». Bèn chế hình nó để chống nhau với voi. Voi quả nhiện sợ mà chạy! Quân Lâm-Ấp thua to. Hòa-Chi bèn đánh đước Lâm-Ấp. Dương-Mại cùng con chỉ chạy thoát được thân. Những của báu lạ-lùng bắt được không thể đếm xiết[1]. Xác không lấy một vật gì cả.

Khi về nhà, chỉ xác xơ có mấy bộ áo cùng mấy cái lược!

Sử thần Ngô-Sĩ-Liên bàn rằng:

Những tài hữu dụng, dùng vào đâu cũng được cả, có cứ gì phải theo với thói thường! Có khác là bởi chỗ lập chí của con người mà thôi! Kẻ có chí về đạo-đức, công danh chẳng động nổi lòng họ. Kẻ có chí về công-danh, giầu sang chẳng động nổi lòng họ. Chí của Tống-Xác, có lẽ là chí về công danh chăng? Khi về nhà, của cải không lấy một món gì, đó là cái chứng-cớ giầu-sang không làm động nổi lòng. So với kẻ có chí về đạo-đức, cố-nhiên không-bằng. Nhưng trông lại phường để ý đến giầu sang, thì đã cao hơn nhiều lắm!

Đinh-Sửu — năm 14 hiệu Ng. Gia bên Tống


  1. K.Đ.V.S. chép thêm: «Lại tiêu hủy các người vàng, được vài chục vạn cân vàng và chua:

    « Hòa-Chi quê ở Kim-Hương thuộc Cao-Bằng. Sau năm thứ 3 hiệu Hiếu-Kiến, dời sang Thứ-sử Duyện-châu, bị mất quan về tội say rượu và ăn tiền. Khi ốm thấy ma mường ám ảnh rồi mất. Đồn Chu-Ngô ở phía Bắc Chiêm-Thành. Tượng-Phố tên huyện ở Tây Bắc Chiêm-Thành, vốn là huyện Tượng Lâm đời Hán, thuộc quận Nhật-Nam. Đời Tùy trong niên hiệu Đại-Nghiệp đổi cho thuộc về quận Lâm-Ấp. Người vàng; theo sự Tống thì tục Lâm-Ấp theo đạo « Ny-Càn », đúc những tượng người bằng vàng, bằng bạc lớn bằng mười chít ».