(13) Theo « Nam-man truyện » trong Đường thư thì: « nước Đồ-Bà Đông giáp Lục-Chân-Lạp, tây giáp Đông-Thiên-Trúc, Nam giáp biển, Bắc giáp Nam-Chiếu, gồm có 18 thuộc quốc. Lại có bộ Tiểu-Côn-Lôn, nước Đại-Côn-Lôn » Sách Quận quốc lợi-bệnh cũng chép: « nước Côn-Lôn ở phía nam Lâm-Ấp ». Cứ thế mà xét thì Đồ-bà rộng trùm cả các nước Xiêm-La, Diến-Điện. Duy dân đó không có thống thuộc, tùy nơi tự xưng hùng-trưởng, và sinh sống bằng nghề cướp-bóc. Nay bị các nước gồm lấy. Mà các xứ Tất-lực, (?) Hạ-liêu, (?) Giang-lưu, (?) Ba-ma, (?) Lục:giáp, (?) cũng bị người phương Tây chiếm-cứ. Những thổ dân ở các xứ ấy còn gọi là dân Đồ-bà (?). Côn-lôn lại là thuộc-quốc của nó. Nay thuộc hải-phận tỉnh Vĩnh-Long, có các cù lao Côn-lôn lớn, nhỏ. Dân ta sang ở lập nghiệp, đã trải đến mấy đời. (Hiện nay thì là đất giam tù của chính-phủ Pháp) — Trương-Bá-Nghi theo Đường-thư thì người Ngụy-châu, bắt đầu nhờ chiến-công được thuộc về đạo quân của Lý-Quang-Bật. (K. Đ. V. S.)
(14) Theo Đường thư, mục Liệt nữ truyện thì mụ này họ Kim, được vua Đường nêu là bậc « Nghĩa phụ ». Và con mụ là Đào-Tề-Lương thì là một viên tướng giặc.
⁂
