Trang:Dictionarium Anamitico-Latinum.pdf/45

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.
xxxvii

Tuy, quamvis ; tuy là, Idem ; vel quamvis quòd ; tuy rằng, Idem.

Tùy, secundum : v. g. tùy ý, secundum voluntatem ; si hæc anteponatur theo, tùnc significat obsequi, obsecundare, theo verò est præpositio significans secundum : v. g. tùy theo ý kể lớn, obsecundare secundum voluntatem majorum.

Tuyệt, omninò, vel omnes omninò : v. g. chết tuyệt, omnes omininò mori ; tuyệt kì, omninò mirabilis.

Ư, interjectio annuentis ità, relativè ad æquales aut inferiores.

Ua, interjectio admirantis ex re subitaneâ et præter voluntatem eveniente.

Ưa, hæc sola, vel ưa là, ante verbum posita, significat actionem casu vel inconsultò fieri : v. g. ưa là nói mà nhằm, fortuito casu et non deliberatè loquitur, tamen præter voluntatem rem acu tangit ; ưa là làm mà nên việc, modo supra dicto aliquid facere, tamen opus illud benè succedit.

Và, modò pro et, idque semper geminata invenitur : v. g. nhơn danh cha, và con, và xi phi ri tô sang tô, in nomine patris et filii et spiritûs sancti ; mất và lời và vốn, perdere et usuram et sortem, vel et lucrum et capitale ; và ăn và nói, et manducat et loquitur ; modò pro aliquot : v. g. và lời , aliquot verba ; cả và, totus, a, um ; semper pro singulari numero, quandofque pro plurali sed illa pluralitas collectivè sumpta est singularis : v. g. mười người dại cả và mười, decem homines, totidem sunt stulti.

Vã, modò pro porrò, modò pro præterèa ; vã lại, idem ; modò pro cum seu quoniam : v. g. vã tôi là người khó đói, cum ego sum homo pauper et famelicus.

Vay, ne interrogativa : v. g. vậy vay ? ità ne ? hâc sæpè litterati utuntur cum quasdam litteras sinicas interpretantur.

Vậy, vel làm vậy, sivè in initio sivè in fine membri posita significat, sic, ità, his positis, re sic se habente : v. g. đã vậy thì thôi, quod ità factum est vel rebus sic se habentibus, ergò satis est ; ấy vậy, rebus illis sic se habentibus ; vậy vel ấy vậy, vel thể vậy, vel làm vậy, sæpiùs significant rebus sic positis ergò ; particulâ thì significante ergo vel subauditâ quæ sæpiùs exprimitur, v. g. ấy vậy thì, sao vậy, cur sic ? vel quidquid sit ; bỡi vậy, proptereà ; vậy chúc, sicmet ; modò pro confusè, promiscuè, sicut vậy vạ, v. g. đánh vậy, promiscuè percutere ; đánh vậy, significat etiam res varias præsertim liquidas et in unum confusas agitare, movere ; dầu vậy, sufferre.

Vầy, vel làm vầy, isto modo, quem sic se habentem vides. V. Làm.

Vào, hæc verbis aut eorum casibus post posita, idem est ac particula in seu intrò composita : v. g. đút vào, vel nhét vào, intromittere, immittere vi ; đam vào, introducere ; coi vào, introspicere ; chảy vào, influere ; thấm vào, imbibi ; đi vào, introire ; verbum đi vel chảy sæpè subauditur : v. g. nứơc vào ghe, aqua influit, seu admittitur im cymbâ ; vào nhà, introire domum ; vào đạo, ingredi religionem christianam. Post hanc particulam, vel compositam, vel loco verbi sumptam, sæpè reperitur particula trong æquivalens in repetitæ : v. g. vào trong rừng, introire in silvas.

Vặt, hæc post quædam verba posita facit illa vel fieri frequentativa, vel significare actionem fieri de re minimi momenti : v. g. giổ vặt, sputare ; trộm vặt, sæpè et minimas res furari ; thề vặt, sæpiùs et de minimâ re jurare ; thù vặt, frequenter de rebus minimis vindictam sumere ; gian vặt, iniquum esse in re minimâ.

Về, aliquàndo pro de : ut nói về, loqui de ; gẫm về, meditari de ; aliquandò pro ad rem, personam, tempus, aut locum : v. g. thuộc về ai, pertinere ad quem ; tóm về hai nầy, comprehendere seu redigere ad duo hæc ; về đâu, ad vel versùs quem locum, seu quorsùm ; sự ấy ăn về lâu dài, negotium illud consistit ad longum tempus, seu non perficitur nisi cum perseverantiâ ; aliquandò pro retrò : ut, về trước, retrò antè, seu ab hìnc ; về sau, retrò post, seu deinceps ; hæc particula post quædam verba præsertim motum indicantia, aut eorum casus posita, significat ad locum suum undè quis fuerat egressus : v. g. bắt về làm tôi, capere et reducere aliquem ad suam patriam, domum, regnum, &c. in servitutem ; đam về, ducere ad domum, patriam, &c. chạy về, recurrere ad, &c. trở về, reverti ad, &c. đi về, ire ad domum, patriam, &c. seu redire ; sæpè verbum đi subauditur : ut, về nhà, redire domum.

Ven, ad seu propè locum aliquem : ut ven tai, ad aurem ; ven thềm, ad vestibulum, seu ad pavimentum quod circuit domum.