Trang:Giấc mộng lớn.pdf/11

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này cần phải được hiệu đính.
— 11 —

Lạ lạ con tiên với cháu rồng,
Biết đâu có có với không không.
Nếu hai nhăm triệu cùng cha mẹ,
Sao cưới xin nhau dám vợ chồng.

Cai sinh-nhai quốc văn của mình có hơn mười năm nay, thực từ trong lúc thanh-niên, có quan Huyện phát đoan dẫn đạo. Đến nay thời kẻ pha đầu bạc, người đã suối vàng, lá đỏ cành thu, cỏ xanh mồ cổ. Thương nhớ thay!

Sau lúc tế nàng Chiêu-Quân, từ giã các bạn Non-tiên, lại xuôi về Nam với quan Huyện, ở tựa một nhà đại tư-bản. Trong khi ấy ngoài sự làm thơ văn, chỉ mê thiết xem các thứ nhật-trình tầu. Cảnh-ngộ vô tình, mà cái cơ duyên báo chí sau này cũng phá đoan từ đấy. Hết xuân sang hạ, ở Nam-định về Sơn-tây, rồi vào ở tại ấp Cổ-đằng. Trong giấc phù-sinh, lại sinh xuất có một đoạn rất ly-kỳ quái ảo.

Ấp Cổ-đằng, địa-phận về hạt huyện Tùng-thiện, mà kể quyền sở-hữu thời là đất của ông Điêu-văn-Trì. Quan huyện Nẻ-xuyên, sau khi đã thôi sự làm quan, dủ bạn hữu các quan bỏ tiền ra mỗi người ít nhiều, nói với ông Điêu cho nhận một khu đất để lập ấp, công việc do Ngài trông coi, ông anh mình cũng có một phần mọn góp ở đó. Từ tỉnh-lỵ Sơn-tây vào Ấp, chừng độ 14 cây số, đất sỏi đường đồi. Trong ấp, có một cái nhà lá to, dưới là nhà ngang, là bếp; chung quanh nữa là các nhà điền-hộ canh-phu. Khi ấy việc ấp cũng không được phát đạt, cho nên quan huyện ít đi lại, chỉ giao cho người nhà trông coi. Mình từ khi ở ấp, bốn bề phong-cảnh, phải đâu như hàng Nón hàng Bồ, gió hót giăng cheo, rừng reo suối chẩy. Cái bụng chán đời đến cực-điểm, quyết mong tịch cốc để từ trần. Tiếc không nhớ là bắt đầu từ ngày hôm nào, thôi sự ăn cơm, chỉ khát không chịu được thời còn phải uống nước. Ba hôm như thế, sầu khổ không thể chịu được nữa, thời lại phải uống rượu. Rượu uống cũng uống xuông, mà uống đến thật say. Nguyên đã ba hôm không ăn, trong bụng hư-không, lại một phen say rượu mê ly, thành ra từ đấy về sau, khác hẳn từ đấy về trước. Bụng không biết no, không biết đói; người không biết vui, không biết buồn; chỉ cứ mỗi ngày một bữa rượu, hoặc uống xuông, hoặc ăn bằng một đĩa rau