vừa đẹp, vừa thẩm-âm, vừa chung-tình; lại nhất xem như lúc cùng nhau nấu rượu ở Thành-đô, thời hiền-đức cũng không kém gì nàng Mạnh-Quang[1]. Hai người ấy, như thế là giai-nhân, sao gọi là mỹ-nhân? Nếu mỹ-nhân thời chỉ là một người đàn bà đẹp, thời các chỗ phồn-hoa, nơi phú quí, có lấy gì làm thiếu; mà thiên-hạ anh-hùng tài-tử cũng không ít, sao không thấy điệu thừa hương sót ở nhân-gian?
H. — Phải, thế nhân hôm nay tôi mới biết hai chữ ấy lại có khác nhau. Cô cũng là một người giai-nhân, cho nên mới hiểu nghĩa chữ « giai-nhân » được như thế. Thế thời ấm trè đêm hôm nay lại được cái hương-phách người giai-nhân làm mầu. Vậy biết con người ta thích cái gì, giời tất có lúc cũng cho được.
O. cười: — Nói chi thế!
H. — Không. Xem trong áng thoa-quần, có dung-nhan, có học-thức, có chung-tình, có hiệp-khí, như Cô, kể với người các nước không dám biết, nhưng cứ trong một nước Annam, thực đáng là tuyệt-thế-giai-nhân. Nhớ bài thơ Tây-hồ-vọng-nguyệt của tôi có hai câu tam, tứ rằng:
Mảnh tình xẻ nửa ngây vì nước,
Tri-kỷ trông lên đến tận giời.
Cũng chỉ là theo nghĩa đề mà thôi, mà không ngờ đến nay chị Hằng đã quá gót bước chơi xuống trần-thế! Vậy biết con người ta tưởng cái gì, giời cũng tất có lúc cho được.
O. cười: — Có đâu dám đến thế! Nhưng dẫu thế, thời cũng bởi liên tài hóa mới thế.
H. cười: — Chữ liên (憐) thời hay! nhưng chữ tài (才) thời chị Hằng phê-điểm khí rộng quá!
O. — Không. Xem bài văn « đánh bạc », bài « cái chứa trong bụng người » và mấy đoạn về thiên thứ nhất bài
- ▲ Mạnh-Quang là một người đàn bà hiền. Chồng là Lương-Hồng, có tài đức mà gặp thời loạn, ẩn náu không làm quan, đi giã gạo thuê để qua ngày. Mỗi bận chồng đi giã gạo về, đến bữa ăn, Mạnh-Quang bưng mâm cơm ngang mày.
