III
Nay ta đã biết cơ-thể cái tầu-ngầm thế nào cùng cách nó cử-động làm sao, vậy ta kể qua cái nghề tầu-ngầm hiện bây giờ phát-đạt chừng nào.
Ngày nay các thủy-quân đều đua nhau mà chế tầu ngầm. Muốn đo cái bước đường đã tiến được trong mấy năm, thì nên biết rằng đầu năm 1901, cái số tầu ngầm ở các nước mới có thế này :
Nước Pháp, 5 tầu ngầm, 1 tầu lặn đã chế xong. 4 tầu ngầm, 4 tầu lặn con đương chế. |
Cộng 14 chiếc. | |
Nước Mĩ, 1 tầu ngầm đã chế xong. 7 tầu ngầm còn đương chế. |
Cộng 8 chiếc. | |
Nước Anh, 6 tầu ngầm còn đương chế. | ||
Nước Ý, 2 tầu ngầm đã chế xong. |
Ngoài mấy nước ấy, những nước khác bấy giờ chưa có một chiếc tầu ngầm nào.
Đến giữa năm 1902, nước Pháp vẫn còn đứng bậc nhất. Nguyên trước đã có 14 chiếc, năm ấy lại thêm 25 chiếc nữa đương chế chưa xong. Nước Anh thì năm ấy mới có được 9 chiếc cả thẩy, nước Mĩ thì 8 chiếc. Nước Pháp được nhanh hơn các nước nhiều như thế, tưởng còn được phần hơn lâu nữa. Nhưng từ đấy các liệt-cường khác, nhất là nước Đức trước chưa có một chiếc nào, bèn gắng sức chế ra thực nhiều cho kịp, mà nước Pháp thì trung-gian nhãng bỏ nghề tàu mất một độ. Đến khoảng năm 1905-1906 nước Pháp mới lại chế thêm thì các nước khác đã có gần khắp cả rồi. Vả nước Pháp xướng ra nghề tầu ngầm trước nhất, những kiểu chế lúc ban đầu, mấy năm sau thành ra cũ cả mà phải loại. Các nước khác chậm hơn, được bắt chước những kiểu tốt nhất về sau, không phải mất mấy. Cho hay cái lệ thường những người đi tiên-phong vẫn phải chịu sự thiệt-thòi, mà cái phường học lỏm vẫn khéo cướp lấy phần hơn vậy !
Đến đầu năm 1941, mấy tháng trước sự chiến-tranh, thì cứ theo sổ tổng kế của Thủy-quân-bộ nước Anh, số tầu ngầm của các nước như sau này :
TÊN NƯỚC |
SỐ TẦU NGẦM |
CỘNG | |
đã chế | đương chế | ||
Anh | 69 | 29 | 98 |
Pháp | 50 | 26 | 76 |
Mĩ | 29 | 25 | 54 |
Nga | 25 | 18 | 43 |
Đức | 24 | 14 | 38 |
Ý | 18 | 2 | 20 |
Nhật | 13 | 2 | 15 |
Áo | 6 | 5 | 11 |
Đan-mạch (Danemark) | 6 | 4 | 10 |
Thụy-điển (Suède) | 5 | 3 | 8 |
Hà-lan (Hollande) | 5 | 3 | 8 |
Na-uy (Norvêge) | 3 | 2 | 5 |
Hi-lạp (Grèce) | 2 | 2 | 4 |
Ba-tây (Brésil) | 3 | 0 | 3 |
Chi-lợi (Chili) | 0 | 2 | 2 |
Bồ-đào (Portugal) | 1 | 0 | 1 |
- ▲ Xem NAM-PHONG số thứ nhất.