Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/160

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

158
NHO-GIÁO


Cái học của môn-phái Thái-châu về sau làm biến mất cái chân-tướng của cái học Dương-minh.

9• Trấp sơn 蕺 山. — Cái học của phái Diêu-giang truyền đến cuối đời nhà Minh, càng ngày càng thiên-lệch đi, không ai biết rõ cái tôn-chỉ chân-chính lúc đầu nữa. Lúc ấy nhờ có Lưu Trấp-sơn lại phát-minh ra được cái chính-truyền.

Lưu Tôn-Chu 劉 宗 周, tự là Khởi-đông 起 東, hiệu là Niệm-đài 念 臺, biệt hiệu là Trấp-sơn 蕺 山, người đất Âm-sơn, tỉnh Chiết-giang, đỗ tiến-sĩ đời Vạn-lịch, làm quan đến chức tả-đô-ngự-sử, vì lấy lời thẳng can vua mà phải bãi về. Sau khi nhà Minh mất rồi, tỉnh Chiết-giang đã ra hàng nhà Thanh ông bèn nhịn ăn 20 ngày mà chết.

Lưu Trấp-sơn là một nhà danh-nho cuối đời nhà Minh, thuộc về phái tâm-học. Ông thấy những học-giả thuở ấy ngộ giải cái học trí-lương-tri của Vương Dương-minh mà thiên về Thiền-học, làm sai mất cái ý của thánh-học, cho nên ông mới tìm cách mà bổ cứu sự sai lầm ấy. Ông nhân cái nghĩa câu: « Thận độc tức thị trí-lương-tri 慎 獨 卽 是 致 良 知 » của Dương-minh mà lấy hai chữ « thận-độc » làm tôn-chỉ.