Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/178

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

176
NHO-GIÁO


CÁI VẠ ĐẢNG-PHÁI

Phái Đông-lâm sở dĩ nổi tiếng là vì quan-hệ đến việc chính-trị. Những học-giả trong phái này thường hay tự phụ khí tiết, chống lại với chính-phủ. Bọn tiểu-nhân mới nhân đó mà phụ họa vào, hoặc kết bè-đảng để làm hại những người quân-tử, bởi thế cho nên mới thành ra cái nghị-luận về Đông-lâm-đảng 東 林 黨.

Vào khoảng năm Vạn-lịch thứ 39 (1611) việc lập thái-tử đã xong, người đồng chí với phái Đông-lâm là Diệp Hướng-Cao 葉 向 高, vào coi việc nội-các. Khi ấy trong triều khuyết quan, đình nghị nên tham dụng quan ngoài, ý muốn đem quan tuần-phủ đất Hoài là Lý Tam-Tài 李 三 才 vào triều. Lý Tam-Tài là người hào-phóng. khéo lung-lạc bọn triều sĩ và lại là bạn thân với Cố Hiến-Thành, cho nên Cố Hiến-Thành viết thư cho Diệp Hướng-Cao khen Lý Tam-Tài là người liêm trực. Các quan trong triều có người không chịu, bèn rủ nhau lập ra đảng khác để chống với đảng Đông-lâm. Bấy giờ có quan tế-tửu là Thang Tân-Doãn 湯 賓 尹, người huyện Tuyên-thành, tỉnh An-huy, quan du-đức là