Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/180

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

178
NHO-GIÁO


Đến khi vua Hi-tôn (1621-1627) mới lên ngôi, Diệp Hướng-Cao lại vào coi việc nội-các, bọn Triệu Nam-Tinh, Cao Phan-Long đều được khởi dụng, thanh-thế phái Đông-lâm lại mạnh. Đảng phản-đối là bọn tiểu-nhân, thấy thế mình kém, bèn giao-kết với Ngụy Trung-Hiền 魏 忠 賢 để ngầm ngấm làm hại bọn chính-nhân quân-tử. Ngụy Trung-Hiền là một đứa hoạn-quan được vua Hi-tôn tin dùng, làm lắm điều rất tàn ngược. Quan tả-phó-đô-ngự-sử là Dương Liên 楊 漣 dâng sớ hặc Trung-Hiền 24 tội. Vua không nghe. Lúc ấy có đến hơn một trăm đình-thần lần lượt dâng sớ nói Trung-Hiền làm hại nước. Vua cũng không nghe. Trung-Hiền bèn mưu với đảng phản-đối tìm cách làm hại những người trong phái Đông-lâm.

Năm Thiên-khải thứ tư (1624) đời vua Hi-tôn, Trung-Hiền xui đảng phản-đối lấy việc ba cái án cũ mà buộc tội cho những người trong phái Đông-lâm. Trước bắt bọn Dương Liên, Tả Quang-Đẩu, 6 người; sau bắt bọn Cao Phan-Long, Chu Khởi-Nguyên, 7 người, bỏ ngục và sai người đánh chết, Thiên-hạ gọi là Trung-Hiền hại mười ba người quân-tử. Bấy giờ những người trong phái Đông-lâm bị giết hại đến ba bốn trăm người, và những thư-viện của phái ấy ở các nơi đều bị hủy hoại hết sạch. Từ đó quyền