Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/264

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

262
NHO-GIÁO


THIÊN IV

NHO-GIÁO Ở VIỆT-NAM

Các thiên ở trên chỉ nói Nho-giáo ở nước Tàu, bởi lẽ rằng nước Tàu là nơi phát tích của Nho-giáo và lại là trung-tâm điểm của văn-hóa nho-học. Các nước lân-cận ở phía đông-bắc thì có Cao-ly và Nhật-bản, ở phía đông-nam thì có Việt-Nam, đều là nước đồng văn với nước Tàu và cũng theo cái văn-hóa của Nho-giáo. Ấy là nói học-thuật và tư-tưởng của những nước ấy trong khoảng thời gian kể từ năm-mươi năm trở lên, trước khí có cái làn sóng ở phương tây tràn sang Á-đông, làm lay động cái nền học cũ của ta. Vậy thì nói Nho-giáo ở nước Tàu, tức là nói chung cả cái toàn-thể, vì rằng Nho-giáo ở nước Tàu biến-thiên ra làm sao, thì các nước kia cũng đều chịu cái ảnh-hưởng như thế cả, chứ không thấy đâu có phát-minh ra được cái học-thuyết nào khác nữa.

Trong những nước đã chịu cái văn-hóa của Nho-giáo, có nước Việt-Nam ta đối với