Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/29

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

27
NHO-GIÁO


Năm Hồng-võ thứ 15 (1382). đổi Quốc-tử-học ra làm Quốc-tử-giám. Trong giám có sáu nhà học gọi là nhà Suất-tính. 率 性 nhà Tu-đạo 修 道, nhà Thành-tâm 誠 心, nhà Chính-nghĩa 正 義, nhà Sùng-chí 崇 志, nhà Quảng-nghiệp 廣 業. Ở bên cạnh những nhà học ấy, có những trai-xá để học-sinh ở.

Cách hai năm sau, chiếu nhà vua xuống ban các điều thức về việc khoa cử. Lệ cứ năm tí, năm ngọ, năm mão, năm dậu, thi hương; năm thìn, năm tuất, năm sửu, năm mùi, thi hội. Những người đỗ hương-thí do Bố-chính-tư đem vào Lễ-bộ để thi hội. Những người đỗ hội-thí rồi được vào đình-thí. Khoa cử đời sau đều theo qui-thức ấy cả.

Đến khi vua Thánh-tổ nhà Minh lên làm vua, dời đô lên Yên-kinh, gọi là Bắc-kinh, đổi Kinh-đô cũ ở Kim-lăng là Nam-kinh, và lập một nhà Quốc-tử-giám ở Bắc-kinh và một nhà Quốc-tử-giám ở Nam-kinh. Vua Thánh-tổ tuy chú-trọng về võ-công để mở rộng bờ cõi, nhưng vẫn trí ý về việc văn trị, cho nên sự văn-học càng ngày càng thịnh.

Cuộc thịnh suy của Nho-giáo trong đời nhà Minh có thể chia ra làm ba thời-kỳ. Mỗi thời-kỳ có cái học đặc-biệt, cho nên ta cần phải biết, để hiểu cho rõ cái tinh-thần Nho-học ở đời nhà Minh.