Bước tới nội dung

Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/297

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

295
NHO-GIÁO


lắm ru! Một việc như thế mà còn khờ dại, thì còn nói theo việc khác bằng người ta sao được.

Ta nói giữ lấy cái học lưu-truyền của Nho-giáo, không phải là nói giữ lấy cái học hủ bại của bọn tục nho. là một bọn tội-nhân của Nho-giáo. Bọn ấy mờ tối. mắt không biết trông, tai không biết nghe, lúc vô sự thì lấy câu thơ câu văn, rung đùi tự đắc, tự cho mình là thần-thánh, đi đâu dương hai chữ « nhà nho » ra để lòe những kẻ ngu phu ngu phụ, ngoài ra chẳng biết việc đời là chi cả. Đến lúc lâm nguy, thấy cuộc biến-đổi, đem ngay cái tượng vừa hôm trước còn đang sùng bái, ném xuống hồ, xuống ao, rồi khua môi múa mép, a-dua với đời, chê Nho-giáo thế này, Nho-giáo thế nọ. Kỳ tình bọn ấy học Nho-giáo mà không biết rõ cái tinh-thần của Nho-giáo, bình-nhật chỉ bo-bo học lối từ-chương để đi vào con đường danh lợi, trừ ra chẳng biết thế nào là danh-tiết, thế nào là liêm-sỉ. Bọn tục nho ấy đã không cam chịu cái tội của mình mà tự hối lại, để sửa đổi những điều đã lầm lỗi, lại còn tìm cách mà buông lời phỉ báng; không biết rằng học Nho-giáo thì phải hiểu cái tinh-thần và cái nghĩa-lý của Nho-giáo, phải theo thời mà biến đổi cho hợp thời,