Bước tới nội dung

Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/30

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

28
NHO-GIÁO


I

THỜI-KỲ THỨ NHẤT

Thời-kỳ thứ nhất vào quãng sơ-diệp nhà Minh, kể từ đời vua Thái-tổ (1368-1398) đến đời vua Thành-tổ (1403-1424). Trong khoảng hơn một nửa thế-kỷ ấy, nền nước mới dựng lên, các học-giả hãy còn học theo lối học của nhà Nguyên, chưa ai xướng xuất ra cái học-thuyết nào mới. Song thuở ấy đã có những danh-nho như Lưu Cơ, Tống Liêm, Phương Hiếu-nhụ, Tào Đoan, đều có chí xây đắp lên cái nền Nho-học, cho nên về sau có các đại-nho lũ lượt ra đời và sáng lập ra các học-phái có giá-trị ở đời nhà Minh.

Lưu Cơ. — Lưu Cơ 劉 基, tự là Bá-ôn 伯 溫 (1311-1375), người đất Thanh-điền, tỉnh Chiết-giang, đỗ tiến-sĩ cuối đời nhà Nguyên. Ông học hết các kinh sử, không có sách gì là không đọc và lại tinh thâm về cái học tượng-vĩ. Làm quan với nhà Nguyên không đắc chí, ông bèn bỏ quan về quê ở. Lúc vua Thái-tổ nhà Minh mới dấy nghiệp, lấy lễ vời ông đến. Ông làm bài thời-vụ 18 điều trình lên, vua Thái-tổ lấy làm mừng lắm, cho ở Lễ-hiền-