Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/34

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

32
NHO-GIÁO


II

THỜI-KỲ THỨ HAI

Thời kỳ thứ hai vào quãng trung-diệp nhà Minh, kể từ đời vua Nhân-tôn (1425) đến đời vua Mục-tôn (1567-1572). Trong khoảng hơn một thế-kỷ rưỡi ấy, Nho-giáo thịnh hành hơn trước và có nhiều người học-giả trứ danh, người thì ra làm quan, người thì ẩn cư ở chỗ thảo dã, ai nấy đều có chí làm cho sáng rõ cái đạo của thánh hiền. Bởi vậy các học-phái mới thành-lập. Thời-kỳ này có bốn học-phái rất hệ trọng, là Hà-đông-phái, Sùng-nhân-phái, Bạch-sa-phái và Diêu-giang-phái. Trong những học-phái ấy có Diêu-giang-phái là thịnh hơn cả, cho nên sau này ta phải xét kỹ.

HÀ-ĐÔNG-PHÁI

Vào khoảng trung-diệp nhà Minh, việc đánh dẹp đã yên, sự học càng ngày càng hưng-thịnh lên. Bấy giờ có Tiết Huyên đem lý-học của Tống-nho mà phát-minh ra, lập thành một học-phái có thế-lực trong đời nhà Minh.