Trang:Nho giao 1.pdf/159

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

163
NHO-GIÁO


sự thiện, cho nên thấy ai làm điều hay thì khuyến miễn người ta cố gắng làm hay hơn nữa, hoặc thấy ai làm điều ác thì can ngăn, không để cho người ta làm thành điều ác được. Lòng kẻ tiểu-nhân vốn bạc, mà cái sở hiếu chỉ ở điều ác, cho nên thấy ai làm điều ác, thì xui khiến để cho thành ra ác, hoặc thấy ai làm điều thiện thì lại ghen ghét, kiếm cách ngăn trở để cho không thành được điều thiện, bởi thế mới trái với người quân-tử.

« Quân-tử dị sự nhi nan duyệt giã, duyệt chi bất dĩ đạo, bất duyệt giã, cập kỳ sử nhân giẫ, khí chi; tiểu nhân nan sự, nhi dị duyệt giã, duyệt chi bất dĩ đạo, duyệt giā, cập kỳ sử nhân giã, cầu bị yên 君 子 易 事,而 難 說 也,說 之 不 以 道,不 說 也,及 其 使 人 也,器 之;小 人 難 事,而 易 說 也,說 之 不 以 道,說 也,及 其 使 人 也,求 備 焉: Quân-tử dễ thờ mà khó làm cho đẹp lòng, vì không lấy đạo làm cho đẹp lòng, thì không đẹp lòng, kịp đến dùng người thì tùy tài mà dùng; tiểu-nhân khó thờ mà dễ làm cho đẹp lòng, vì không lấy đạo làm cho đẹp lòng, cũng đẹp lòng, kịp đến dùng người thì cầu toàn trách bị. » (Luận-ngữ: Tử-Lộ, XIII), Cái tâm của quân-tử công và thứ. Công thì chuộng những điều trung-chính, dẫu ai có đem những điều trái đạo lý mà làm cho đẹp lòng, cũng không ưa, vậy nên khó làm cho đẹp lòng được. Còn