Trang:Nho giao 1.pdf/218

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

222
NHO-GIÁO


cho xứng đạo nhân. Một hôm Ai-công nước Lỗ hỏi Khổng-tử rằng: « Thân ủy chương phủ hữu ích ư nhân hồ 紳 委 章 甫 有 益 於 仁 乎: Giải mũ và áo chương-phủ có ích cho đạo nhân không? — Khổng-tử nghiêm sắc mặt mà thưa rằng: « Quân hồ nhiên yên! Thôi ma thư trượng giả, chí bất tồn hồ lạc, phi nhĩ phất văn, phục sử nhiên giã; phủ phất cổn miện giả, dung bất tập mạn, phi tính căng trang, phục sử nhiên giã; giới trụ chấp qua giả, vô thoái nọa chi khí, phi thể thuần mãnh, phục sử nhiên giã 君 胡 然 焉!衰 麻 苴 杖 者,志 不 存 乎 樂,非 耳 弗 聞,服 使 然 也;黼 敝 袞 冕 者,容 不 襲 慢,非 性 矜 莊,服 使 然 也;介 冑 執 戈 者,無 退 懦 之 氣,非 體 純 猛,服 使 然 也: Sao vua lại nghĩ thế! Người mặc áo sô gai chống gậy, chí không để đến sự vui, không phải là tai không nghe thấy, vì y-phục khiến như thế; người mặc cái phủ cái phất, áo cổn mũ miện, giáng điệu không nhờn, không phải là nguyên tính vốn trang-nghiêm, vì y-phục khiến như thế; người đội mũ trụ, mặc áo giáp, cầm cây giáo, không có cái khí dút-dát, không phải là thân-thể vốn mạnh-bạo, vì y-phục khiến như thế. » (Khổng-tử gia-ngữ: Hiếu-sinh, X).

Khổng-giáo dùng lễ là cốt tạo-thành ra một thứ không-khí lễ nghĩa, khiến người ta