Trang:Nho giao 1.pdf/223

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

227
NHO-GIÁO


以 章 疑 別 微,以 爲 民 坊 者 也.故 貴 賤 有 等,衣 服 有 別,朝 廷 有 位,則 民 有 所 讓: Lễ là dùng để làm cho rõ điều ngờ, biện-bạch những điều vi-ẩn, để làm sự phòng giữ cho dân. Cho nên người sang người hèn có bậc, y-phục có phân-biệt, ở chỗ triều-đình có ngôi thứ, thì dân mới có đức nhượng ». (Lễ-ký: Phường-ký, XXX). Nếu không có lễ thì làm thế nào mà biết cách thờ trời đất quỉ thần cho phải, lấy gì mà phân-biệt cái nghĩa vua tôi trên dưới cho hợp đạo lý? « Dân chi sở do sinh, lễ vi đại. Phi lễ vô dĩ tiết sự thiên địa chi thần giã; phi lễ vô dĩ biện quân thần thượng hạ trưởng ấu chi vị giã; phi lễ vô dĩ biệt nam nữ phụ tử huynh đệ chi thân, hôn nhân sơ sác chi giao giã 民 之 所 由 生,禮 爲 大.非 禮 無 以 節 事 天 地 之 神 也;非 禮 無 以 辨 君 臣 上 下 長 幼 之 位 也;非 禮 無 以 別 男 女 父 子 兄 弟 之 親,婚 姻 疏 數 之 交 也: Trong những cái của dân cậy mà sinh-hoạt thì lễ là to hơn cả. Không có lễ thì không có thể thờ thần của trời đất cho có thứ bậc; không có lễ thì không biện-biệt ngôi vua tôi, trên dưới, lớn bé; không có lễ thì không có thể phân-biệt cái lòng thân của trai gái, cha con, anh em, sự giao-tiếp về việc hôn-nhân, về người thân hay người sơ ». (Lễ-ký: Ai-công