Trang:Nho giao 1.pdf/289

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

293
NHO-GIÁO


đó mà được chọn là bậc hơn cả. Sáu bậc quân-tử ấy chưa tầng không cẩn-thận ở lễ vậy. Lễ là để làm cho rõ cái nghĩa, thành điều tín, rõ người có lỗi, lấy nhân làm phép, giảng điều tốn-nhượng, bảo dân theo phép thường. Như có ai không theo những điều ấy, thì dẫu có thế vị, chúng nhân cho là họa ác, bắt tội mà truất bỏ đi. Ấy thế là đời tiểu-khang 小 康 ».

Hậu nho cho đoạn nói về đời tiểu-khang có nhiều chỗ chép sai, văn lý không thông và muốn sửa lại, đem câu « cho nên sự dùng mưu-chước mới sinh ra, mà việc chiến-tranh bởi đó khởi lên vậy » lên trên câu « vua quan thì lấy việc cha truyền con nối làm lễ », và dưới câu « của-cải và sức lực làm riêng của mình ». Lại so với sách Khổng-tử gia-ngữ, thì có nhiều chỗ khác hẳn. Đại-để theo lời các nhà bàn và sách Khổng-tử gia-ngữ, thì đoạn ấy như thế này: «... của-cải và sức lực làm riêng của mình, cho nên sự dùng mưu chước mới sinh ra mà việc chiến-tranh bỏi đó khởi lên vậy. Vua quan thì lấy việc cha truyền con nối làm lễ, lấy thành quách hào trì làm kiên cố. Vua Vũ, vua Thang, vua Văn, vua Võ, Thành-vương, Chu-công bởi đó mà được chọn là bậc hơn cả. Sáu bậc quân-tử ấy chưa tầng không cẩn-thận ở lễ vậy. Lễ hưng khởi lên là ngang với trời đất.