Trang:Nho giao 1.pdf/72

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

76
NHO-GIÁO


con rồng thì ta không biết nó cưỡi gió, cưỡi mây bay lên trời lúc nào. Hôm nay ta thấy Lão-tử như con rồng vậy: Ngô kim nhật kiến Lão-tử kỳ do long gia 吾 今 日 見 老 子,其 猶 龍 邪 ».

Khổng-tử ở Lạc-ấp được ít lâu rồi trở về nước Lỗ. Từ đó sự học của Ngài rộng hơn trước, và học-trò theo học Ngài càng ngày càng nhiều. Nhưng vua nước Lỗ vẫn không dùng Ngài. Được mấy năm trong nước có loạn, Ngài phải bỏ sang nước Tề. Vua nước Tề là Tề-hầu đón Ngài đến hỏi việc chính-trị, Ngài nói truyện gì cũng vừa ý Tề-hầu. Tề-hầu đã toan lấy đất Ni-khê mà phong cho Ngài, nhưng quan đại-phu nước Tề là Yến-Anh không thuận, can ngăn Tề-hầu không cho. Ngài thấy thế lại bỏ nước Tề trở về nước Lỗ. Bấy giờ Ngài đã 35, 36 tuổi, Ngài về nước nhà dạy học-trò và suy xét cho tường-tận cái đạo của thánh hiền đời trước.

Sự hành-chính của Khổng-tử — Năm thứ 19 đời vua Kính-vương nhà Chu, bấy giờ Khổng-tử đã 51 tuổi, vua nước Lỗ mới dùng Ngài làm quan Trung-đô-tể, tức như là quan kinh-thành phủ-doãn ngày nay. Cách một năm thì cải chức làm quan Đại-tư-khấu, tự-hồ bây giờ là quan Hình-bộ Thượng-thư. Ngài đặt ra luật-lệ để cứu giúp kẻ nghèo khổ, lập ra