Trang:Nho giao 2.pdf/102

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

102
NHO-GIÁO


những lời ông phê-bình có lắm điều rất có giá-trị. Ông nói ở thiên Thiên-luân rằng: « Thận-tử hữu kiến ư hậu, vô kiến ư tiên; Lão-tử hữu kiến ư khuất, vô kiến ư thân, Mặc-tử hữu kiến ư tề, vô kiến ư ky; Tống-tử hữu kiến ư thiểu vô kiến ư đa. Hữu hậu nhi vô tiên, tắc quần chúng vô môn; hữu khuất nhi vô thân, tắc quí tiện bất phân; hữu tề nhi vô ky, tắc chính lệnh bất thi; hữu thiểu nhi vô đa, tắc quần chúng bất hóa 慎 子 有 見 於 後,無 見 於 先;老 子 有 見 於 詘,無 見 於 信;墨 子 有 見 於 齊,無 見 於 畸;宋 子 有 見 於 少,無 見 於 多.有 後 而 無 先,則 羣 眾 無 門;有 詘 而 無 信,則 貴 賤 不 分;有 齊 而 無 畸,則 政 令 不 施;有 少 而 無 多,則 羣 眾 不 化;Thận-tử có thấy ở sau không thấy ở trước; Lão-tử có thấy ở lẽ khuất, không thấy ở lẽ thân; Mặc-tử có thấy ở cái nhất-tề, không thấy ở cái không nhất-tề; Tống-tử có thấy ở cái ít, không thấy ở cái nhiều[1]. Có sau mà không có trước, thì quần-chúng không có môn-hộ mà ra; có lẽ khuất mà không có lẽ thân, thì sang hèn không phân-biệt; có nhất-tề mà không có sai-đẳng, chính-lệnh không


  1. Tống-tử rằng: Nhân chi tình, dục quả, nhi giai dĩ kỷ chi tình vi đục đa 人 之 情 欲 寡,而 皆 以 己 之   爲 欲 多: Cái tình của người thì muốn ít, mà đều cho cái tình của mình làm muốn nhiều ».