Trang:Nho giao 2.pdf/15

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

15
NHO-GIÁO


người thường theo được. Một hôm có người học-trò Tử-Hạ đến hỏi ông về việc giao-kết với người. Ông hỏi lại rằng: « Vậy thì Tử-Hạ nói thế nào? »— Người học trò trả lời rằng: « Tử-Hạ bảo: Khả giả dữ chi, kỳ bất khả giả cự chi 可 者 與 之,其 不 可 者 拒 之: giao-kết với người khá, cự tuyệt với người không khá. » — Ông nói: « Dị hồ ngô sở văn. Quân-tử tôn hiền nhi dung chúng, gia thiện nhi căng bất năng. Ngã chi đại hiền dư, ư nhân hà sở bất dung? Ngã chi bất hiền dư, nhân tương cự ngã, như chi hà kỳ cự nhân giã? 異 乎 吾 所 聞.君 子 尊 賢 而 容 眾,嘉 善 而 矜 不 能.我 之 大 賢 與,於 人 何 所 不 容?我 之 不 賢 與,人 將 拒 我,如 之 何 其 拒 人 也: Khác với cái nghe của ta. Người quân-tử tôn người hiền mà dung mọi người, khen người giỏi mà thương người không có tài. Nếu ta thật là hiền, thì ai mà chẳng dung được? Nếu ta không hiền, thì người ta cự-tuyệt ta, ta còn cự-tuyệt được ai nữa? » (Luận-ngữ: Tử-Trương, XIX). Ông có cái khí-tượng khoáng-đãng như thế, cho nên thường không hợp với những người như bọn Tăng-tử, Tử-Hạ và Tử-Du.

Tăng-tử nói rằng: « Đường đường hồ Trương giã, nan dữ tịnh vi nhân hỹ 堂 堂