Trang:Nho giao 2.pdf/35

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

35
NHO-GIÁO


THIÊN II

MẠNH-TỬ

Phái đạo-đức của Tăng-tử ở nước Lỗ, truyền đến cuối thế-kỷ thứ IV, trước Tây-lịch kỷ-nguyên, thì có một nhà đại hiền-triết đem Nho giáo làm cho sáng rõ hơn trước. Nhà đại hiền-triết ấy là Mạnh Kha 孟 軻, tự là Dư 輿, người đất Châu 鄒, nay là huyện Châu, thuộc tỉnh Sơn-đông.

Cứ theo sách Mạnh-tử-phả, thì ông sinh vào ngày mồng 2, tháng tư, năm thứ tư đời vua Chu Liệt-vương (372 trước Tây-lịch) và mất vào ngày 15 tháng mười một, năm thứ hai-mươi-sáu, đời vua Chu Noãn-vương (289 trước Tây-lịch). Thuở ông lên ba tuổi, thì cha mất, nhờ có mẹ hiền dạy-dỗ, sau theo học về phái thầy Tử-Tư, hiểu được rõ cái đạo của Khổng-tử. Ông lại có tài hùng-biện, thường đi du-lịch nước Tề, nước Lương, nước Tống, nước Đằng, muốn đem cái đạo của thánh-nhân ra cứu đời, nhưng vì thuở ấy vua các nước chỉ lo việc chiến-tranh, không ai để ý đến việc nhân nghĩa. Sau