Trang:Nho giao 2.pdf/81

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

81
NHO-GIÁO


thị thời, minh kỳ chính hình 貴 德 而 尊 士,賢 者 在 位,能 者 在 職,國 家 閒 暇,及 是 時,明 其 政 刑: Quí kẻ có đức mà tôn người có học-thức, kẻ hiền ở ngôi, kẻ giỏi ở chức, nước nhà nhàn hạ, trong lúc ấy lo sửa-sang việc hình, việc chính, cho phân-minh... Kim Quốc-gia nhàn hạ, cập thị thời, ban lạc đãi ngạo, thị tự cầu họa giã. Họa phúc vô bất tự kỷ cầu chi giả 今 國 家 閒 暇,及 是 時,般 樂 怠 敖,是 自 求 禍 也.禍 福 無 不 自 己 求 之 者: Nay quốc gia nhàn hạ, trong lúc ấy mà vui chơi lười biếng, thì là mình tự cầu lấy cái vạ vậy. Cái vạ hay cái phúc không có cái gì là chẳng phải tự mình cầu lấy ». (Công-tôn Sửu, thượng).

Người muốn làm vương cả thiên-hạ, thì phải: « Phát chính, thi nhân, sử thiên-hạ sĩ giả giai dục lập ư vương chi triều; canh giả giai dục canh ư vương chi dã; thương cổ giai dục tàng ư vương chi thị; hành lữ giai dục xuất ư vương chi đồ 發 政,施 仁,使 天 下 仕 者,皆 欲 立 於 王 之 朝;耕 者 皆 欲 耕 於 王 之 野;商 賈 皆 欲 藏 於 王 之 市;行 旅 皆 欲 出 於 王 之 塗: Phát cái chính-trị ra, thi-hành những điều nhân, khiến kẻ ra làm quan ở trong thiên-hạ, ai cũng muốn đứng ở triều nhà vua; kẻ cày ruộng ai cũng muốn cày ở đất nhà vua; kẻ buôn bán ai cũng muốn đến ở