Trang:Nho giao 2.pdf/99

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

99
NHO-GIÁO


tề kỳ nhan sắc, khiểm-nhiên nhi chung nhật bất ngôn, thị Tử-Hạ thị chi tiện nho giã; thâu nhu đạn sự, vô liêm-sỉ nhi thị ẩm thực. tất viết quân-tử cố bất dụng lực, thị Tử-Du thị chi tiện-nho giã 禹 行 而 舜 趨,是 子 張 氏 之 賤 儒 也;正 其 衣 冠,齊 其 顏 色,嗛 然 而 終 日 不 言,是 子 夏 氏 之 賤 儒 也:偷 懦 憚 事,無 廉 恥 而 耆 飲 食,必 曰 君 子 固 不 用 力,是 子 游 氏 之 賤 儒 也: Đi theo lối vua Vũ, tới theo lối vua Thuấn, ấy là bọn tiện-nho của họ Tử-Trương, sửa mũ áo cho ngay chính, giữ dáng điệu cho đều-đặn, dìn giữ cả ngày không nói điều gì, ấy là bọn tiện-nho của họ Tử-Hạ; rụt-rè, sợ việc, không có liêm-sỉ mà thích ăn uống, nói là quân-tử vốn không dùng sức làm việc gi, ấy là bọn tiện-nho của họ Tử-Du ». Nếu ông là học-trò những phái ấy, thì đã không có loi phê-bình như thế. Vậy chắc là Tuân-tử không phải thuộc về phái Tử-Hạ.

Xem trong sách Tuân-tử có nhiều chỗ như ở thiên Phi-tướng, thiên Phi-thập-nhị-tử và thiên Nho-hiệu, Tuân-tử đem Tử-Cung 子 弓 đứng liền với Khổng-tử và cho là hai bậc thánh-nhân, hai bậc đại-nho. Ông nói ở thiên Phi-thập nhị-tử rằng: « Không có chỗ đất cắm cái dùi, mà bậc vương công không thể cùng với những người ấy tranh cái danh-dự. Ở