Trang:Nho giao 3.pdf/151

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

151
NHO-GIÁO


thiếu-nhu làm đất, thiếu cương làm đá: thủy, hỏa, thổ, thạch, giao với nhau mà cái thể của đất hết vậy.

« Mặt-trời làm nóng, mặt-trăng làm lạnh, tinh làm ngày, thần làm đêm: nóng, lạnh, tinh, thần, giao với nhau mà sự biến của trời hết vậy. Nước làm mưa, lửa làm gió, đất làm sương, đá làm sấm: mưa, gió, sương, sấm, giao với nhau mà sự hòa của đất hết vậy.

« Nóng biến cái tính của vật, lạnh biến cái tình của vật, ngày biến cái hình của vật, đêm biến cái thể của vật: tính, tình, hình, thể, giao với nhau mà sự cảm của giống động-vật và thực-vật hết vậy. Mưa hóa sự chạy của vật, gió hóa sự bay của vật, sương hóa loài cỏ của vật, sấm hóa loài cây của vật: sự chạy, sự bay, loài cỏ, loài cây. giao với nhau mà sự ứng của giống động-vật và thực-vật hết vậy.

« Người ta đối với nóng lạnh ngày đêm không có lúc nào là không biến; đối với mưa gió sương sấm không có lúc nào là không hóa; đối với tính tình hình thể không có lúc nào là không cảm; đối với sự chạy sự bay loài cỏ loài cây không có lúc nào là không ứng. Bởi thế mắt trông rõ sắc của vạn vật, tai nghe rõ tiếng của vạn vật, mũi ngửi rõ khí của vạn vật, miệng nếm rõ mùi của vạn vật.