lại. Bởi sự biến, sự hợp ấy, mà sinh ra ngũ hành là: thủy, hỏa, mộc, kim, thổ. Năm khí ấy thi ra mà thuận là bốn mùa lưu hành vậy.
« Ngũ hành hợp lại làm một là âm dương; âm dương hợp lại làm một là Thái-cực; Thái-cực vốn là Vô-cực. Ngũ hành sinh ra, thì mỗi hành có một tính.
« Cái chân 真 của Vô-cực (lý), cái tính của âm-dương và ngũ hành (khí) diệu hợp mà đông lại. Đạo Kiền thành ra con trai, giống đực; đạo Khôn thành ra con gái, giống cái. Âm-dương giao cảm với nhau (khí hòa) sinh ra muôn vật, muôn vật lại giao cảm với nhau (hình hóa) mà sinh sinh ra mãi và biến hóa vô cùng vậy.
« Trong muôn vật, có giống người là bẩm-thụ được cái tú khí rất thiêng-liêng. Cái hình đã sinh ra, thì cái thần cũng phát ra mà biết vậy. Năm tính cảm động mà thiện ác phân ra, vạn sự có vậy.
« Thánh-nhân lấy trung, chính, nhân, nghĩa, định ra cái đạo, mà lấy thể tĩnh làm chủ và lập ra nhân cực. Cho nên thánh-nhân hợp đức với trời đất, hợp sáng với mặt-trời mặt-trăng, hợp trật-tự với bốn mùa, hợp cát hung với quỉ thần.
« Quân-tử sửa đạo ấy là cát, tiểu-nhân trái đạo ấy là hung.
