làm chủ-tể trong thân mình và để tiết chế cái nhân-tâm.
Tình, ý và chí. — Người ta có tâm, thì tất có tình, ý và chí. Chu Hối-am nói rằng: « Tình là cái tính phát ra, ý là chủ-trương cái tình đã phát ra. Như là yêu vật nào là tình, sở dĩ yêu vật ấy là ý ». Ông lại nói: Tâm giả nhất thân chi chủ-tể, ý giả tâm chi sở phát, tình giả tâm chi sở động, chí giả tâm chi sở chi 心 者 一 身 之 主 宰，意 者 心 之 所 發，情 者 心 之 所 動，志 者 心 之 所 之: Tâm là cái chủ-tể cả một thân, ý là cái sở phát của tâm, tình là cái sở động của tâm, chí là cái chỗ đi đến của tâm. » Ý, tình với chí đều thuộc cả về tâm. Vậy nên tâm mà chính thì mọi việc đều chính cả.
Nhân. — Chu Hối-am theo cái học của Trình Minh-đạo và lấy cái nghĩa trong kinh Dịch và sách Luận-ngữ mà bàn đạo nhân rằng: « Trời đất lấy sự sinh ra vạn vật làm tâm, mà người và vật sinh ra lại đều được cái tâm của trời đất để làm tâm vậy. Cho nên nói cái đức của tâm, tuy sự tổng-nhiếp quán-thông thì không có cái gì là không đủ, nhưng lấy một lời nói trùm cả, thì nói nhân mà thôi. Bởi cái tâm của trời đất có bốn đức là: nguyên, hanh, lợi, trình, mà đức nguyên thống hết
