Trang:Nho giao 3.pdf/69

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

69
NHO-GIÁO


cả nguyên-khí, nhỏ vào lọt những chỗ không thể vào được, thế mà làm quan chỉ đến chức hoàng-môn thị-lang, ý giả có phải là huyền chỉ chuộng bạch không? Sao làm quan mà chầy-chật thế? — Dương-tử trả lời rằng: Ở đời loạn thì bậc thánh trí rong-ruổi mà không đủ, ở đời trị thì bọn dung-phu nằm dài mà có thừa. Nay ta ở vào đời không có việc gì, thì cái tài cái học của ta đều là vô-dụng cả. Vả ta nghĩ rằng: Cái gì bùng-bùng thì dễ tắt, cái gì ầm-ầm thì dễ nghỉ, xem sấm, xem lửa, ai chẳng cho là đầy, là nhiều, đến lúc Trời thu cái tiếng của sấm, đất giấu cái nóng của lửa, thì chẳng còn gì cả. Cái nhà cao minh có ma quỉ dòm nom ở bên cạnh để chực làm hại. Vơ-vét thì hết, lẳng-lặng thì còn, ngôi cao thì cả họ nguy, tự thủ thì thân được trọn vẹn. Cho nên biết huyền, biết mặc, là giữ được phần cao của đạo; theo thanh, theo tĩnh là đi chơi chỗ thần-diệu, chỉ có sự tịch-mịch là giữ được cái ở của đạo-đức. (炎 炎 者 滅,隆 隆 者 絕,觀 雷 觀 火,爲 盈 爲 實,天 收 其 聲,地 藏 其 熱 高 明 之 家,鬼 瞰 其 室.㩴 拏 者 亡,黙 黙 者 存,位 極 者 宗 危,自 守 者 身 全.是 故 知 玄 知 黙,守 道 之 極,爰 清 爰 靜,遊 神 之 庭,惟 寂 惟 寞,守 德 之 宅: Viêm viêm giả diệt, long long giả tuyệt, quan lôi quan hỏa, vi doanh vi thực, thiên thu kỳ thanh, địa tàng kỳ nhiệt. Cao