Trang:Nho giao Phu luc.pdf/28

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

30
NHO-GIÁO


mà cái tinh-thần Nho-học suy-nhược lắm thật! Tôi càng nghĩ càng xót-xa đau-đớn cho cái tinh-thần nước nhà, đến nỗi hàng lệ chứa-chan. Hay là vì tôi không cho tây-học là mãn-nguyện, quay trở lại làm bạn với Nho-giáo, cho nên lại bị Nho-giáo quyến-dũ mà mê đi như thế chăng. Có lẽ cái tinh-thần Khổng-giáo và cái tinh-thần tây-học khác nhau ở một chút mối tình đó chăng.

Dẫu thế nào mặc lòng, xem đó thì biết Phan quân với tôi đi hai con đường khác nhau. Thôi thì tiên-sinh đã chia ra tả hữu, thì tiên-sinh cứ đi đường tả, tôi cứ đi đường hữu, mong rằng một ngày kia ta cùng nhau tới một chỗ cao-ráo sạch-sẽ, tiên-sinh thì đem cái tài-năng của tây-học, tôi thì đem những vật-liệu của nước nhà, rồi hai ta cùng ra sức xây lấy một cái nhà thật đẹp theo kiểu mẫu rất mới, mà vẫn là nhà của ta, chứ không giống nhà của người. Lúc ấy ta cùng nhau cả cười rằng ta đi con đường khác nhau mà cùng tới một cái mục-đích.

Nếu được như vậy, thì ta cũng có thể phảng-phất như câu Mạnh-tử nói: quân-tử diệc nhân nhi dĩ hĩ, hà-tất đồng.