Trang:Nho giao Phu luc.pdf/53

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

55
PHỤ LỤC


được. Nay tôi cứ theo cái định-nghĩa của chữ lương-tri và chữ trực-giác mà giữ vững cái ý-kiến của tôi, phải trái thế nào xin để độc-giả tự quyết-định lấy, thì có lẽ êm hơn.

2. — Trung-dung.— Phan tiên-sinh nói rằng Khổng-tử cho đạo trung-dung là cực khó, mà tôi lại bảo là dễ. Trước tôi xem không kỹ, thành thử bàn ra ngoài đề mất mấy điều, nay xin bàn lại cho rõ. Nhân vì tôi viết trong quyển Nho-giáo rằng: «Đạo của Khổng-tử là đạo trung-dung, tuy không huyền-diệu siêu-việt như đạo Lão, đạo Phật, nhưng cũng cao-minh lắm và lại rất thích-hợp với chân-lý, thật là cái đạo sử-thế rất hay, rất phải, ai theo cũng được và thi-hành ra đời nào cũng được». Đó là cái khởi-điểm sự biện-luận của Phan tiên-sinh với tôi, trong vấn-đề này. Ý tôi nói trong câu ấy là thế này. Đạo trung-dung tức là đạo người quân-tử của họ Khổng, rất hay rất phải, người xứ nào theo cũng được, mà bao giờ thi-hành ra cũng được, cũng như là nói: Đạo ấy đã là cái đạo phải thì dẫu người ở xứ nào hay là thời nào cũng cần phải theo. Nói như thế không có ý gì là ý bảo đạo ấy rất dễ. Vì Phan tiên-sinh ngộ-nhận chỗ ấy, cho nên mới trách tôi nói không đúng, rồi tiên-sinh mới viện những lời của Khổng-tử cho trung-dung là rất khó