cái phương-pháp thực nghiệm đã chủ ở sự thực-nghiệm thì chỉ biết những điều do sự quan sát của giác quan mà thôi, chứ không biết được những điều do cái tâm mà phát minh ra.
Khổng-giáo dùng cái phương-pháp thứ nhất theo cái chủ-nghĩa thiên địa vạn vật nhất thể và lấy cái định-nghĩa tiên thiên đích làm gốc, cho thiên-hạ như một nhà, một nước như một người. Đã là thiên địa vạn vật cùng đồng một thể, thì cái đạo nhân của tâm tất là cùng với cái đạo nhân của trời đất và vạn vật hợp làm một thành cái đạo nhân của nhất thể. Cái đạo nhân của nhất thể bởi đâu mà ra? Bởi tính của Trời phú cho, tự-nhiên nó linh chiêu, không mờ tối vậy, cho nên mới gọi là minh-đức. Nếu ta không làm cho sáng cái minh-đức ấy ra, mà để cho lòng dục động lên, cái tư tâm tế tắc mất cả, thì cái lợi cái hại chống nhau, lòng tức, lòng giận khêu lên, đến nỗi tàn hại lẫn nhau, thậm chí có khi cha con anh em giết nhau, thành ra cái đạo nhân của nhất thể mất đi. Bởi vậy thánh-nhân dạy rằng: cái học của bậc đại-nhân là cốt bỏ cái tư tâm, tư dục, để tự mình làm cho sáng cái minh-đức của mình. Cái minh-đức của mình đã sáng ra, thì tất là có lòng thân dân. Làm cho sáng cái minh-đức là lập thành
