Trang:Nho giao Phu luc.pdf/68

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

70
NHO-GIÁO


cái thể của thiên địa vạn vật nhất thể, thân dân là đạt được cái dụng của thiên địa vạn vật nhất thể. Cho nên minh minh-đức là ở sự thân dân mà sự thân dân là để làm cho sáng cái minh-đức. Ta thân cha ta để cho kịp đến cha người và cha thiên-hạ, rồi sau cái nhân của ta mới thực là cùng với cha ta, cha người và cha thiên-hạ hợp làm nhất thể. Có thực hợp làm nhất thể như thế, thì rồi sau cái minh-đức của sự hiếu mới sáng rõ ra được. Ta thân anh ta là để cho kịp đến anh người và anh thiên-hạ rồi sau cái nhân của ta mới thực là cùng với anh ta, anh người và anh thiên-hạ hợp làm nhất thể. Có thực hợp làm một thể như thế, thì rồi sau cái minh-đức của sự đễ mới sáng rõ được. Vợ chồng cũng vậy, vua tôi cũng vậy, không có điều gì là không thực có mà được thân như thế để đạt cái nhân nhất thể của ta. Nhiên hậu cái minh-đức của ta không có chỗ nào là không sáng, và mới thật có thể lấy thiên địa vạn vật làm nhất thể được. Bởi thế mới nói rằng sáng cái minh-đức ra thiên-hạ, và mới nói rằng gia-tề, quốc-trị, thiên-hạ bình. Cái thuyết minh minh-đức thân dân khởi tự thân mình ra đến thiên-hạ quán-thông như vậy. Nếu đổi chữ thân ra chữ tân thì cái lý ấy không suốt được.