sở-dĩ-nhiên. Trước kia tiên-sinh chỉ nói thế, chứ không nói rõ ở chỗ nào, cho nên tôi chỉ cắt nghĩa tại làm sao mà thôi. Nay tiên-sinh đã viện chứng rõ ràng, thì xin theo cái chứng ấy mà bàn lại. Tiên-sinh lấy câu Khổng-tử trả lời cho Diệp-Công hỏi về việc chính, mà bảo « Ngài chỉ nói về quả mà không nói đến nhân: bảo nên làm như thế mà không bảo cho biết cái phương-thế làm thế nào. Ấy là trái với khoa-học. »
Ta phải biết rằng sách Luận-ngữ là sách chép những câu chuyện người ta hỏi Khổng-tử cái gì, Ngài đáp lại thế nào, hoặc là những lời Ngài nói có ý-nghĩa gì sâu-xa. Trong sách ấy có nhiều câu nghĩ lâu thấm-thía mới biết là hay? Cho nên người ta nói cái học của Ngài là cái học hàm-súc. Vậy những lời của Ngài nói trong sách Luận-ngữ, không phải là chỉ để giảng dạy một cái lý-thuyết nào, mà bảo đã dạy sao lại không nói cho có đầu có đuôi, để người ta biết hết các lẽ. Nay Phan tiên-sinh lấy những câu vấn-đáp vắn-tắt trong lúc nói chuyện mà bẻ; thì tôi cho là không phải. Song đã bẻ, thì tôi cứ lấy cái hiểu của tôi mà đáp lại.
Cái lối dạy của Khổng-tử là cứ đối chứng lập phương, chứ không nhất-định theo một
