Trang:Nhu tay nhut trinh.pdf/53

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 54 —

Bày phần thưởng, định phiên kỳ,
Chuộng người tài đức, khuyên ti thợ thầy.
La Sorbonne lầu xây rộng rải,[1] 1745
Chọn người thông để dạy bậc cao.
Kén tài chẳng lựa dòng nào,
Mặc ai muốn học thì vào học không.
Chỗ dạy tiếng phương đông hay quá,
Biết mấy thầy tài lạ hơn thường. 1750
Có nơi dạy đạo tỏ tường,
Có trường bát vật văn chương luật lề.
Có trường dạy làm nghề thầy thuốc,
Cầm thú coi hài cốt bày ra.
Người đàn ông với đàn bà, 1755
Thấy hồi mới tượng tới già chết thôi.
Chỗ trường khác tượng người bằng sáp,
Việc học hành coi sắp đặt hay.
Dạy nghề làm mụ được tài,
Dạy nguời chế thuốc mọi loài phải thông. 1760
Lycées đếm năm trường tại đó,[2]
Dạy học trò gần có năm ngàn.
Đôi mươi trường chánh vẻn van,
Học trò nuôi dạy một vàn mấy tên.
Trường sơ học dạy khuyên trẻ nhỏ, 1765
Bốn năm trăm là số nội đây.
Có ông thầy, có bà thầy,
Gái trai đi học tới ngoài tám muôn.
Trường Normale tại đường d’Ulm ấy,[3]
Tập nên thầy sai dạy các nơi. 1770
Vào coi dạy học hản hòi,
Món chi chuyên trị được rồi mới thôi.
Trường Saint-Cyr dạy người nghề vỏ,[4]
Dùng việc binh cho có kẻ tài.
Dạy người cơ xảo cho hay, 1775
Trước làm máy móc sau bày biến thêm.
Việc địa lý dạy xem nhiều cách,
Coi bày đồ kim thạch mọi loài.


  1. La Sorbonne = La-xo-bôn. —
  2. Lycées = Ly-xê. —
  3. Normale = No-manh. — d’Ulm = Đơn. —
  4. Saint-Cyr = Xanh-xia.